Merhaba.
Çok uzun zamandır, burada ya da başka mecralarda; evrende düzen mi var kaos mu var tartışıp duruyoruz. Zaten bu mesele hala hrr camiada tartışılan bir mesele.
1- düzen argümanları.
Evrende pek çok şeyin, belli bir periyot halinde gerçekleştiğini gözlemliyoruz. Örneğin gezegenlerin dönüşü, eksen eğikliği, atomların kararlı yapıları, maddenin temel halleri gibi. Zaten uzun uzun başka konularda tartıştığımız için değişmeyeceğim detaylara çok fazla.
2- kaos argümanları.
Evrende bir düzen olmadığını varsaymak, kaos olduğunu varsayabileceğimiz argümanların yanında sönük kalıyor denebilir; entropi, karadelikler, süpernovalar, birbiri ardına çarpışan asteroitler... Bunlar da sayamayacağımız kadar fazla. (örneklere takılmayın anlatmak istediğim bu değil.)
Bu ikisi arasında biz de gidip geliyoruz ama; bence şunu sormamız gerek. Evrenin işleyişi bizim bu iki kelime ve bu kelimelerin içine sığdırdığımız anlamlardan ibaret olabilir mi? Yani aslında evren hakkında yaptığımız tanımlar, o tanımlara yüklediğimiz anlamlardan ibaret değil mi aslında?
Bu sebeple, evrenin işleyişinin bu iki kelimeden ibaret olamayacağını savunuyorum. Düzen ya da kaos olarak sınıflandırdığımız ve içine yüklediğimiz anlamların istisnasız bir şekilde tümü bir "ölçü" dahilinde gerçekleşiyor. Bu ölçü basit birkaç matematik işlemi ile anlaşılabiliyor olsun ya da en büyük fizikçilerin yıllardır anlama kavuşturamadığı bütün olaylar, kabul edelim ya da etmeyelim belirli bir açıklanabilme olanağı ile gelişiyor olmalı. Yani bir asteroit bir gezegene çarpıyor diye kaotik bir olay mı oluyor ya da dünya gezegeni güneşinin etrafında dönüyor diye evren düzenli mi oluyor. Bu iki açıklamanın da yanlış olduğu kanaatindeyim. Sonuçta evren biz olayları sınıflandırsak da sınıflandırmasak da işlemeye devam edecek. Ne kaos ne düzen, her şey; birim zamanda meydana gelen her olay bizim anlayabildiğimiz ya da anlayamadığımız bir ölçü ile meydana geliyor.
Evet bir yerlerdeki gezegenler radyasyon ile kavruluyor ya da meteorlar tarafından bombalanıyor; bu ne düzen ile kısıtlanabilir ne kaos ile. Olayları sınıflandırırken kullandığımız kelimelerin içine yüklediğimiz anlamlar ile kısıtlı kalıyoruz.
Her türlü "yapıcı" öneriye açık tabii ki. Bilakis, "boş yapmışsın" gibi mesajların kimseye bir yararı olmuyor.
Çok uzun zamandır, burada ya da başka mecralarda; evrende düzen mi var kaos mu var tartışıp duruyoruz. Zaten bu mesele hala hrr camiada tartışılan bir mesele.
1- düzen argümanları.
Evrende pek çok şeyin, belli bir periyot halinde gerçekleştiğini gözlemliyoruz. Örneğin gezegenlerin dönüşü, eksen eğikliği, atomların kararlı yapıları, maddenin temel halleri gibi. Zaten uzun uzun başka konularda tartıştığımız için değişmeyeceğim detaylara çok fazla.
2- kaos argümanları.
Evrende bir düzen olmadığını varsaymak, kaos olduğunu varsayabileceğimiz argümanların yanında sönük kalıyor denebilir; entropi, karadelikler, süpernovalar, birbiri ardına çarpışan asteroitler... Bunlar da sayamayacağımız kadar fazla. (örneklere takılmayın anlatmak istediğim bu değil.)
Bu ikisi arasında biz de gidip geliyoruz ama; bence şunu sormamız gerek. Evrenin işleyişi bizim bu iki kelime ve bu kelimelerin içine sığdırdığımız anlamlardan ibaret olabilir mi? Yani aslında evren hakkında yaptığımız tanımlar, o tanımlara yüklediğimiz anlamlardan ibaret değil mi aslında?
Bu sebeple, evrenin işleyişinin bu iki kelimeden ibaret olamayacağını savunuyorum. Düzen ya da kaos olarak sınıflandırdığımız ve içine yüklediğimiz anlamların istisnasız bir şekilde tümü bir "ölçü" dahilinde gerçekleşiyor. Bu ölçü basit birkaç matematik işlemi ile anlaşılabiliyor olsun ya da en büyük fizikçilerin yıllardır anlama kavuşturamadığı bütün olaylar, kabul edelim ya da etmeyelim belirli bir açıklanabilme olanağı ile gelişiyor olmalı. Yani bir asteroit bir gezegene çarpıyor diye kaotik bir olay mı oluyor ya da dünya gezegeni güneşinin etrafında dönüyor diye evren düzenli mi oluyor. Bu iki açıklamanın da yanlış olduğu kanaatindeyim. Sonuçta evren biz olayları sınıflandırsak da sınıflandırmasak da işlemeye devam edecek. Ne kaos ne düzen, her şey; birim zamanda meydana gelen her olay bizim anlayabildiğimiz ya da anlayamadığımız bir ölçü ile meydana geliyor.
Evet bir yerlerdeki gezegenler radyasyon ile kavruluyor ya da meteorlar tarafından bombalanıyor; bu ne düzen ile kısıtlanabilir ne kaos ile. Olayları sınıflandırırken kullandığımız kelimelerin içine yüklediğimiz anlamlar ile kısıtlı kalıyoruz.
Her türlü "yapıcı" öneriye açık tabii ki. Bilakis, "boş yapmışsın" gibi mesajların kimseye bir yararı olmuyor.
