Kafam karıştı, İspanyolca da yakın İtalyanca da, ne yapsak?
İspanyolca, İtalyanca, Fransızca, Portekizce gibi diller aynı dil ailesinden geldiği için olmasın? Değişen yüzdelerde yazılış ve anlam olarak ortak kelimeler var, fiil ve eski kelimelerin köklerinde büyük oranda yakınlık var, çekim ve form değiştirme sistemleri benzer, gramer kuralları çoğu konuda benzeşiyor, ifade kültürleri neredeyse birebir aynı.
Yo como una manzana fresca. - İspanyolca.
Je mange une pomme fraiche. - Fransızca
Mesela bu 5 kelimelik basit cümlelere bakalım: Özne, fiil, kantite, obje ve sıfat dizilimleri aynı. İngilizce ile tek ortak noktaları ilk 4 kelimede bu dizilimdi ama işin içine sıfat da girdiğinde bu benzerlik de orada bozuluyor. Fransızca ve İspanyolcadaki ortak şeylere bakalım:
1- Gramer dizilişleri bu zamanda (ve birçok başka zamanda) aynı.
2- Comer ve Manger fiilleri direkt present çekiminde 1. tekil kişiye göre çekiliyor. Fiil çekim mantıkları bu 2 dilde de yakın.
3- Burada kantite (1) bildiren una ve une, sonrasında sayısını belirttiği objenin cinsiyetine göre form değiştiriyor. Bu objeler erkek olsaydı "un ve un/(uno)" olacaktı.
4- Bu 2 dilde de objelerin cinsiyetleri var. Üstelik çoğu zaman ortaklar bu konuda.
5- Burada elma değil kavun yeseydik, (le) melon ve (el) "istisna olarak eril kullanılacaktı" melon olarak bu sayılar "un" ve "un" olacaktı. İspanyolcada meyveler için büyük oranda bir istisna olsa da obje cinsiyetleri ve sıfat/cinsiyet ve bazı zaman çekimlerinde fiillerin form değiştirme sistemi büyük oranda aynı.
6- Burada sonda yazılan fresca ve fraiche (aksan olacak ı üzerinde) sıfatları, diğer Latin kökenli diller gibi çok büyük oranda obje sonunda getiriliyor. Mesela 2 dilde de "maison blanche" ve "casa blanca" yazılır. Konu tekne olsaydı form değiştirmemiş halleriyle "bateau blanc" ve "barco blanco" yazılacaktı. Casablanca şehrinin adının kimler tarafından verildiğini de burada görmüş oluyorsunuz, şehrin adının anlamı beyaz ev.
7- Fransızcada "belle/beau" "grand/grande" ve birkaç sıfatın istisnası var, gerisi komple objenin sonunda İspanyolca gibi yazılıyor. Mesele "une belle femme" ya da "une grande maison" dersin ama "une blanche maison" demezsin. Bu istisnaya girmez, "une maison blanche" oluyor diğerleri gibi. Bazı kelimeler bu 2 dilde de değişmeyen formda olabiliyorlar. Her kelime cinsiyete göre form değiştirmiyor, istisnaları var.
Kısacası sadece kelime benzerliğine (ki bu cümlelerde denk gelmemiş) ve İngilizce ile İspanyolcada az sayıda denk gelecek ve en ufak değişikliklerde bu uyumluluğu bozulacak gramer dizilişine göre dillerin yakınlığına karar verilmez. Benzerlik sadece kelimelerde değil, ortak gramer kurallarında, edatlarda, çekimlerde, ifadelerde ortaya çıkıyor.
Not: Şu dil isimlerinden sonra kesme işareti kullanma alışkanlığım hâlâ devam ediyor. Onların düzenlemesi yapıldı.
tr.wikipedia.org
