GNU/Linux sistemlerde uygulama ve oyun

Bu makalede, GNU/Linux tabanlı sistemlerde, Windows sistemini baz alan uygulamaları ve oyunları açmayı öğreneceğiz. Hedefim, GNU/Linux hakkında bilgisi olmayan arkadaşların “Bu uygulamalar çalışmaz ki?” demesini engellemek. Çünkü bu kişiler, insanlara yanlış bilgi saçmaya devam edecek. Cevap olarak konumu atabilirsiniz.

Baştan söyleyeyim, Linux tabanı geniş ve zengindir. Bu günümüzdeki uygulamaların neredeyse çoğunun alternatifi bulunmakta, hatta öyle ki bazı alternatifler orijinallerinden iyi olabiliyor.

Bu akımın öncülü Wine ile başlayalım.
Wine:
Tıpkı bir sanal makine gibi çalışan, Windows uygulamalarını tek bir komutla çalıştırılabilir olarak sunan bir pakettir. Bir kez nasıl yaptım bilmiyorum fakat masaüstüne erişebilme imkanı buldum. Gerçekten galiba ufak çaplı bir sanal makine oluşturuluyor, dosyalar Windows dosyaları.
Wine uygulamasının isteğe bağlı 2 tane uyumluluk modülü bulunuyor. Bunları tanıyalım:

Wine Gecko:
Gecko modülünün özel bir sürümünü içerir. Meraklıları için Wikipedia adresini bırakıyorum.
Kendi sitesinde ayrıntılı bilgiye erişemedim.

Wine Mono:
.NET Framework kullanan uygulamalarının çalıştırılması için gerekli olan modüldür. Gecko gibi isteğe bağlı değildir. Eğer .NET Framework kullanan uygulamaları “çalıştırmak” istiyorsanız bu Wine modülüne ihtiyacınız var. Tam bir Wine kurulumu için kurmanız gerekir.

winemono.png


Winetricks:
Herhangi bir uygulamayı çalıştırmak için paketleri sizin yerinize otomatik indirir ve kurar. İçinde bulunan paketler eskidir. Bazı paketler otomatik, bazı paketler manuel kurulum gerektirir.

winetricks.png


El ile konfigüre etmek istiyor iseniz:
Winecfg:
Çoğu özelliği bir arayüz ile sağlayabildiğiniz Wine'nin Config aracıdır.

winecfg.png


——————————————————————————————————————
Oyun araçları:
Wine-Lutris-Proton-PlayOnLinux
1- Wine,
oyun amaçlı kullanılabiliyor. Çoğu oyunda stabilizeyi gördüm.

2- Lutris, topluluk ile beraber oluşmuş, oyunların derlenip siteye yüklendiği, insanların serbestçe yükleyebileceği bir uygulama aynı zamanda bir platformdur. İçinde bulunan runtime araçları, Anti-Cheat içeren oyunlar haricinde günümüzde çoğu oyunu çalıştırabiliyor. | Lutris - Open Gaming Platform

3- Proton, Valve gibi büyük bir şirketin Linux tarafında oyun oynayabilmek için sunduğu hizmettir. Proton, oldukça başarılı bir proje olmakla kalmayıp, bildirilen çoğu oyunu stabil oynatıyor. Kendi veritabanı bulunduran sitesinde daha ayrıntılı bilgiye sahip olabilirsiniz.

4- PlayOnLinux, Microsoft Windows üzerinde bulunan oyun ve uygulamalarının çalıştırılmasını sağlayan uygulamadır. Wine uygulamasının aksine oldukça kullanışlıdır. Arayüzü olması onu daha çok kullanışlı kılar. Uygulamalar için kısayollar oluşturulabilmesi, ve sadece tıklayarak uygulamalara erişilebilmesi bu uygulamayı benim gözümde güzelleştiriyor. Kesinlikle şans verilmeli.

Gördüğünüz üzere, bu uyumluluk araçlarının hepsi sağlam ve stabil çalışmakta. Linux'ta ne oyun olur, ne program diyen arkadaşlara böyle bir makale ile cevap vermiş olayım.
Sonraki rehberlerimde nasıl kullanıldıklarını yazacağım. Eğer buraya kadar okuduysanız çok teşekkürler.

 
Son düzenleme:
Öyle bir şey olmuyor. Neredeyse her yapımcının her uygulama geliştiricinin ilk hedefi Windows oluyor. Optimizasyonlarını Windows'a göre yapıyorlar. Kendi kütüphanelerini Windows'a göre yapıyorlar.

En basitinden ShareX adlı bir ekran görüntüsü uygulaması bile Linux için portlanamıyor çünkü kütüphaneler farklı. Wine bu uygulamayı Windows'taki gibi çalıştıramaz.

Windows'a göre yapıyorlar çünkü bütün pazarı domine etmiş durumdalar. Ayrıca her uygulama daha iyi performans verecek diye bir şey yok ya tabi ki de daha düşük performans alabilir. Ama ihtiyacım olan uygulamalarda sorun görmedim. Ha, ne olur? Çift işletim sistemi kullanırım olur biter. Ayrıca piyasada bir sürü alternatif var.
 
Tek sıkıntı GNU/Linux'ta daha hala bir sürü uyumsuzluk var.

Tek sıkıntı o değil. Standart yok Linux dağıtımlarında. Biri gidip kendi paket yönetimini yaparken biri gidip bambaşka taban yapıyor. Uygulama geliştiricisi hangi birine yetişecek? Aynı kod Fedora Arch Ubuntu'da çalışmıyor. Tabii sistem için yazıyorsan.

Bir de SDK ve API sıkıntıları. Geçen günlerde Python ile GTK öğreneyim dedim. Gnome'un belgelendirmesi dışında doğru dürüst kaynak yok. Anca Gnome'un sayfasından öğrendiklerinle yetiniyorsun. Windows'ta ise C# için hem Microsoft'ta hem diğer sitelerde sonsuz kaynak var.
Windows'a göre yapıyorlar çünkü bütün pazarı domine etmiş durumdalar. Ayrıca her uygulama daha iyi performans verecek diye bir şey yok ya tabi ki de daha düşük performans alabilir. Ama ihtiyacım olan uygulamalarda sorun görmedim. Ha, ne olur? Çift işletim sistemi kullanırım olur biter. Ayrıca piyasada bir sürü alternatif var.

Alternatifleri her zaman gerçeğinin yerini tutmuyor. GIMP bir Photoshop edemiyor. Bir flameshot bir ShareX edemiyor. Her uygulama yüklemek istediğimde sonuna "for Linux alternatives" yazmak zorunda bırakıyor. Sürekli alışkanlıkları bırakıyorsun.
 
Tek sıkıntı o değil. Standart yok Linux dağıtımlarında. Biri gidip kendi paket yönetimini yaparken biri gidip bambaşka taban yapıyor. Uygulama geliştiricisi hangi birine yetişecek? Aynı kod Fedora Arch Ubuntu'da çalışmıyor. Tabii sistem için yazıyorsan.

Bir de SDK ve API sıkıntıları. Geçen günlerde Python ile GTK öğreneyim dedim. Gnome'un belgelendirmesi dışında doğru dürüst kaynak yok. Anca Gnome'un sayfasından öğrendiklerinle yetiniyorsun. Windows'ta ise C# için hem Microsoft'ta hem diğer sitelerde sonsuz kaynak var.


Alternatifleri her zaman gerçeğinin yerini tutmuyor. GIMP bir Photoshop edemiyor. Bir flameshot bir ShareX edemiyor. Her uygulama yüklemek istediğimde sonuna "for Linux alternatives" yazmak zorunda bırakıyor. Sürekli alışkanlıkları bırakıyorsun.

Fedora'da doğru kerneli seçerseniz deb2rpm(alien) ile bulunan paketleri .rpm'e dönüştürüp kurabiliyorsunuz. Sadece debian'a çıkartılan uygulamalar genelde tüm dağıtımlarda kullanılabiliyor derlendiği sürece. Veya tar olarak çıkarılan sürümler.
Kaldı ki, derlemek artık oldukça basit.
 
Fedora'da doğru kerneli seçerseniz deb2rpm(alien) ile bulunan paketleri .rpm'e dönüştürüp kurabiliyorsunuz. Sadece debian'a çıkartılan uygulamalar genelde tüm dağıtımlarda kullanılabiliyor derlendiği sürece.

Her uygulamada olmuyor o. Ben de Linux'ta programlama yaptım ve her sistemde her kod çalışmıyor. Mesela Python kullanarak Linux için bir uygulama yapıyorum. os.system() yazıp içine Apt komutunu yazıyorum. Bu kodun Fedora'da çalışma ihtimali yok.
 
Cisco Webex'i çok önceden denemiştim de böyle, kurulumu vs geçiyorum ama interneti görmüyordu. Yine birkaç şeyde daha olmuştu interneti görmüyor bunu nasıl çözüyoruz? Ya da tek tük olan bir hata mı bu?

Aygıt tanımada sorun yaşanıyor. Onu araştırıyorum, net bir sonuca ulaşınca Wine makalemde yazarım. Ekstra aygıtlarda yaşanan bir sorun. Örnek: USB, Yazıcı...
 
Son düzenleme:
Bu makalede, GNU/Linux tabanlı sistemlerde, Windows sistemini baz alan uygulamaları ve oyunları açmayı öğreneceğiz. Hedefim, GNU/Linux hakkında bilgisi olmayan arkadaşların “Bu uygulamalar çalışmaz ki?” demesini engellemek. Çünkü bu kişiler, insanlara yanlış bilgi saçmaya devam edecek. Cevap olarak konumu atabilirsiniz.

Baştan söyleyeyim, Linux tabanı geniş ve zengindir. Bu günümüzdeki uygulamaların neredeyse çoğunun alternatifi bulunmakta, hatta öyle ki bazı alternatifler orijinallerinden iyi olabiliyor.

Bu akımın öncülü Wine ile başlayalım.
Wine:
Tıpkı bir sanal makine gibi çalışan, Windows uygulamalarını tek bir komutla çalıştırılabilir olarak sunan bir pakettir. Bir kez nasıl yaptım bilmiyorum fakat masaüstüne erişebilme imkanı buldum. Gerçekten galiba ufak çaplı bir sanal makine oluşturuluyor, dosyalar Windows dosyaları.
Wine uygulamasının isteğe bağlı 2 tane uyumluluk modülü bulunuyor. Bunları tanıyalım:

Wine Gecko:
Gecko modülünün özel bir sürümünü içerir. Meraklıları için Wikipedia adresini bırakıyorum.
Kendi sitesinde ayrıntılı bilgiye erişemedim.

Wine Mono:
.NET Framework kullanan uygulamalarının çalıştırılması için gerekli olan modüldür. Gecko gibi isteğe bağlı değildir. Eğer .NET Framework kullanan uygulamaları “çalıştırmak” istiyorsanız bu Wine modülüne ihtiyacınız var. Tam bir Wine kurulumu için kurmanız gerekir.

Eki Görüntüle 914501

Winetricks:
Herhangi bir uygulamayı çalıştırmak için paketleri sizin yerinize otomatik indirir ve kurar. İçinde bulunan paketler eskidir. Bazı paketler otomatik, bazı paketler manuel kurulum gerektirir.

Eki Görüntüle 914506

El ile konfigüre etmek istiyor iseniz:
Winecfg:
Çoğu özelliği bir arayüz ile sağlayabildiğiniz Wine'nin Config aracıdır.

Eki Görüntüle 914500

——————————————————————————————————————
Oyun araçları:
Wine-Lutris-Proton-PlayOnLinux
1- Wine,
oyun amaçlı kullanılabiliyor. Çoğu oyunda stabilizeyi gördüm.

2- Lutris, topluluk ile beraber oluşmuş, oyunların derlenip siteye yüklendiği, insanların serbestçe yükleyebileceği bir uygulama aynı zamanda bir platformdur. İçinde bulunan runtime araçları, Anti-Cheat içeren oyunlar haricinde günümüzde çoğu oyunu çalıştırabiliyor. | Lutris - Open Gaming Platform

3- Proton, Valve gibi büyük bir şirketin Linux tarafında oyun oynayabilmek için sunduğu hizmettir. Proton, oldukça başarılı bir proje olmakla kalmayıp, bildirilen çoğu oyunu stabil oynatıyor. Kendi veri tabanı bulunduran sitesinde daha ayrıntılı bilgiye sahip olabilirsiniz.

4- PlayOnLinux, Microsoft Windows üzerinde bulunan oyun ve uygulamalarının çalıştırılmasını sağlayan uygulamadır. Wine uygulamasının aksine oldukça kullanışlıdır. Arayüzü olması onu daha çok kullanışlı kılar. Uygulamalar için kısayollar oluşturulabilmesi, ve sadece tıklayarak uygulamalara erişilebilmesi bu uygulamayı benim gözümde güzelleştiriyor. Kesinlikle şans verilmeli.

Gördüğünüz üzere, bu uyumluluk araçlarının hepsi sağlam ve stabil çalışmakta. Linux'ta ne oyun olur, ne program diyen arkadaşlara böyle bir makale ile cevap vermiş olayım.
Sonraki rehberlerimde nasıl kullanıldıklarını yazacağım. Eğer buraya kadar okuduysanız çok teşekkürler.


Peki hocam, Valorant'ın Vanguard koruması var, Zula'nın da BattlEye diye bir şeyi var, onlar bu Lutris'te açılır mı?
 
Son düzenleyen: Moderatör:

Yeni konular

Geri
Yukarı