Rehbere başlamadan önce rehberde bana yardımcı olan @HABAR hocama çok teşekkür ediyorum.
1-Kasanıza uygun olması: Çoğu kasa ve PSU ATX standartlarındadır. Fakat bazı PSU'larda, veya kasalarda istisnalar olabilir. Kontrol etmekte fayda var.
2-Topolojiler:
Günümüzde DC to DC en yaygın topoloji türüdür. Grup düzenlemesi ile çoğu ucuz PSU'da kullanılır. Bağımsız düzenleme günümüzde pek kullanılmaz, grup düzenlemesinden daha iyi, fakat DC to DC daha iyi. Double Forward düzenleme türü de günümüzde kullanılmaktadır, verimliliği genelde 80+ bronze üstüne çıkamaz, ayrıca whine olasılığı daha yüksektir.(Whine tam olarak ne bilmiyorum)
En iyi PSU'larda LLC ve DC to DC kullanılır.
Hangi topoloji kullanıldığı nasıl anlaşılır?
Bir güç kaynağı incelemesinde hangi tür topoloji kullanıldığı belirtilir. Fakat her zaman inceleme bulamazsınız.
Grup düzenlemeyi anlamanın yolu Grup Düzenlemeli PSU'lar neden tercih edilmemelidir? bu konuda anlatılmış. Konuda 2 tane bobin varsa grup düzenlemelidir diyor, fakat 2 bobin ve arasında bir şey varsa(x kapasitörü) onlar filtreleme için kullanılır.
Grup düzenleme örnekleri:
Sarı ile işaretli olan 12V ve 5V, kırmızı ile işaretli olan 3.3V için kullanılır. En sağ taraftaki bobin ise filtreleme için kullanılır. Bu bir grup düzenleme örneği.
Bir örnek daha:
Sarı ile işaretli olan 12V ve 5V, kırmızı ile işaretli olan 3.3V kanalı, mavi ile işaretli olan filtremele, yeşil ile işaretli olanlar da filtreleme için kullanılır. Bu bir grup düzenleme örneği.
DC to DC kullanılmışsa anakart benzeri bir şey üzerinde bobin ve kapasitöre benzer bir şey olur.
Örnek:
Bağımsız düzenleme kullanılıyorsa 3 tane bobin peş peşe olur.
Bu bir bağımsız düzenleme örneği. Fotoğraf alıntıdır.
Bu 3 düzenleme türü arasından en iyisi DC to DC, sonra bağımsız düzenleme, en kötüsü grup düzenlemesidir. Grup düzenlemesi varsa 12V ve 5V aynı yerden kontrol edilir. O yüzden yükte 5V ve 12V kanalı dengede tutulamaz. Aynı zamanda grup düzenlemesi olan bir PSU'da 12V kanalında kayıp olur, o yüzden grup düzenlemesi önermiyorum.
Yüksek bütçeli PSU'larda LLC ve DC to DC kullanılır.
3-Sentetik Testler:
1-Ripple(dalgalanma) değeri: Intel'in belirlediği standartlar 120 mV altıdır fakat iyi bir PSU'da 40-45 mV altı olmalı. Referans olarak %100 yükü veya çapraz yük testlerini referans alabilirsiniz. Tabii PSU'yu alan kişi genelde %100 yükte kullanmaz. VS 2018 ripple tablosu:
2-Voltaj regülasyonu: Yükte olan voltaj değeridir, bu değerler çok düşük olmamalı. Mesela 12V kanalı 11.4V ve altına düşerse PC kapanır. 12V kanalı 11.4, 5V kanalı 4.6V, 3.3V kanalı 3.1V altına düşmemelidir.
3-Çapraz yük: Voltaj regülasyonu için dediklerimin çoğu burada da geçerli. Bildiğim kadarıyla çapraz yükte PSU aynı anda yüke sokuluyor. O PSU'yu normal yüke girmekten daha çok zorluyor.
4-Geçici tepki testleri: Bu testte güç kaynağına anlık bir yük sağlanır. Voltajların ne kadar düştüğü gözlemlenir. Eğer %6 ve üstü değişiklik olursa PSU o testte başarısız sayılır. Her kanal farklı tepki verir. Daha iyi anlamanız için bir örnek vereceğim(PSU VS 2018 gri etiket):
5-Ani akım değeri: Güç kaynağı açıldığında anlık olarak çekebildiği en yüksek güç değeridir. 60 üstü kötü, 50 altı ortalama, 40 altı ise çok iyidir.
6-Hold-Up time: Güç kaynağının elektrik kesintisi olduğunda voltajların standart dışına çıkmadan önce çalışabileceği süredir. ATX standartları 17 ms'dir. Çoğu ortalama PSU'da bu değer 15 ms altıdır, 13 ms altından sonrasını önermem. PWR_OK sinyali ise Hold-up time'dan daha düşük olmalı. Hold-up time 16 ms, PWR_OK ise 18 ms ise bu yanlış ayarlanmıştır. Hold-up time 15 ms ise 15 ms'den sonra voltaj standart dışına çıkar, voltaj standart dışına çıktıktan sonra PWR_OK sinyali kapanırsa kısa bir süreliğine de olsa voltaj standart dışına çıkabilir. Yüksek seviye PSU'lar bile Hold-up time olarak kötü iş çıkarabiliyorlar. O yüzden sırf Hold-up time kötü diye o PSU kötü olmaz, tabii bu Hold-up time önemsiz demek değil.
7-Lehimleme kalitesi: Bunu nasıl anlarsınız bilmiyorum. Fakat lehimleme hatalarına dikkat etmek gerek. Örnek vermek gerekirse, bu bir lehimleme hatası:
8-Fan kalitesi:
9-Koruma sayısı: ATX standartlarında sadece 3 koruma vardır: OCP, SCP, OVP. Bence UVP koruması da olmalı. Bu 3 koruma dışında ne kadar fazla koruma varsa, o kadar iyi. Tabii işlevini yerine getirmesi de önemli. Bunu siz kullanıcılar anlayamazsınız, fakat incelemelerde korumalara test yapılır. Mesela VS 2018(gri etiket)'de bulunan OPP ve OCP koruması görevini yerine getiremiyor.
10-Kapasitörler: Kapasitörler kısmen önemli olsa da bu saydıklarıma göre biraz arkaplanda kalırlar. Kapasitör kalitesi için PSUs 101: A Detailed Look Into Power Supplies bu listeyi kullanabilirsiniz. 4. seviye düşük kalitedir, önermem, 3. seviye çoğu düşük seviye güç kaynağında kullanılır(MWE V2, ZM GVII serisi), aşırı kötü değil fakat çok kaliteli de değil, 2. seviye ise kalitelidir, 1. seviye ise en kalitelisi.
11-Kablo sayısı: Bu sisteminiz ile ilgili bir durum. Mesela RTX 3080 3X PCI-e istiyor, 10900K(tam emin değilim) 2X 4+4 CPU istiyor. Bunları karşılaşayacak sayıda güç kablonuzun olması yeterli. Aynı zamanda çoğaltıcılar kullanılabilir.
12-Sıcaklık: İncelemelerde genelde ortalama sıcaklık verilir. Bu sıcaklık %100 yükte 60 derece üstünü geçmediği sürece sıkıntı yok diye biliyorum, fakat %100 emin değilim.
13-Fan sesi: Bu biraz kişisel bir mesele. Ses sevmeyen birini 40-45 dBA ve üstü rahatsız edecektir. Forumda çok fazla önerilen Zalman ZM GVII serisi %80 yükte 51 dBA ses çıkarıyor.
14-12V kanalından verdiği güç: Bir bilgisayarda en çok gücü ekran kartı, işlemci ve anakart çeker. Bu parçalar 12V'dan güç çeker. O yüzden günümüzde 12V önemlidir. Ben 12V kanalından 50W ve daha fazla kayıp olan güç kaynaklarını pek önermiyorum. Örnek vermek gerekirse: SHP650 V2 12V kanalından 600W civarı güç veriyor. O zaman bu PSU'nun 650W olmasının pek önemi kalmıyor. DC to DC kullanılıyorsa genelde 20W üstü kayıp olmaz. Grup düzenlemesi kullanılıyorsa ortalama 50W civarı güç kaybı olur.
15-Verimlilik: Verimlilik önemsizdir demeyeceğim ama yukarıda saydıklarımdan sonra gelir. Günümüzde 80+ ve üstü verimlilik değerine PSU'lar alınmalıdır. Verimlilik ne kadar düşükse PSU prizden o kadar fazla güç çeker.
Çoğu düşük seviye PSU'lar hakkında inceleme bulmak çok zordur.
Rehberim bu kadardı. Okuduğunuz için teşekkürler. Eğer yanlış bir bilgi varsa, konunun altında beni uyarırsanız sevinirim.
1-Kasanıza uygun olması: Çoğu kasa ve PSU ATX standartlarındadır. Fakat bazı PSU'larda, veya kasalarda istisnalar olabilir. Kontrol etmekte fayda var.
2-Topolojiler:
Günümüzde DC to DC en yaygın topoloji türüdür. Grup düzenlemesi ile çoğu ucuz PSU'da kullanılır. Bağımsız düzenleme günümüzde pek kullanılmaz, grup düzenlemesinden daha iyi, fakat DC to DC daha iyi. Double Forward düzenleme türü de günümüzde kullanılmaktadır, verimliliği genelde 80+ bronze üstüne çıkamaz, ayrıca whine olasılığı daha yüksektir.(Whine tam olarak ne bilmiyorum)
En iyi PSU'larda LLC ve DC to DC kullanılır.
Hangi topoloji kullanıldığı nasıl anlaşılır?
Bir güç kaynağı incelemesinde hangi tür topoloji kullanıldığı belirtilir. Fakat her zaman inceleme bulamazsınız.
Grup düzenlemeyi anlamanın yolu Grup Düzenlemeli PSU'lar neden tercih edilmemelidir? bu konuda anlatılmış. Konuda 2 tane bobin varsa grup düzenlemelidir diyor, fakat 2 bobin ve arasında bir şey varsa(x kapasitörü) onlar filtreleme için kullanılır.
Grup düzenleme örnekleri:
Sarı ile işaretli olan 12V ve 5V, kırmızı ile işaretli olan 3.3V için kullanılır. En sağ taraftaki bobin ise filtreleme için kullanılır. Bu bir grup düzenleme örneği.
Bir örnek daha:
Sarı ile işaretli olan 12V ve 5V, kırmızı ile işaretli olan 3.3V kanalı, mavi ile işaretli olan filtremele, yeşil ile işaretli olanlar da filtreleme için kullanılır. Bu bir grup düzenleme örneği.
DC to DC kullanılmışsa anakart benzeri bir şey üzerinde bobin ve kapasitöre benzer bir şey olur.
Örnek:
Bağımsız düzenleme kullanılıyorsa 3 tane bobin peş peşe olur.
Bu bir bağımsız düzenleme örneği. Fotoğraf alıntıdır.
Bu 3 düzenleme türü arasından en iyisi DC to DC, sonra bağımsız düzenleme, en kötüsü grup düzenlemesidir. Grup düzenlemesi varsa 12V ve 5V aynı yerden kontrol edilir. O yüzden yükte 5V ve 12V kanalı dengede tutulamaz. Aynı zamanda grup düzenlemesi olan bir PSU'da 12V kanalında kayıp olur, o yüzden grup düzenlemesi önermiyorum.
Yüksek bütçeli PSU'larda LLC ve DC to DC kullanılır.
3-Sentetik Testler:
1-Ripple(dalgalanma) değeri: Intel'in belirlediği standartlar 120 mV altıdır fakat iyi bir PSU'da 40-45 mV altı olmalı. Referans olarak %100 yükü veya çapraz yük testlerini referans alabilirsiniz. Tabii PSU'yu alan kişi genelde %100 yükte kullanmaz. VS 2018 ripple tablosu:
2-Voltaj regülasyonu: Yükte olan voltaj değeridir, bu değerler çok düşük olmamalı. Mesela 12V kanalı 11.4V ve altına düşerse PC kapanır. 12V kanalı 11.4, 5V kanalı 4.6V, 3.3V kanalı 3.1V altına düşmemelidir.
3-Çapraz yük: Voltaj regülasyonu için dediklerimin çoğu burada da geçerli. Bildiğim kadarıyla çapraz yükte PSU aynı anda yüke sokuluyor. O PSU'yu normal yüke girmekten daha çok zorluyor.
4-Geçici tepki testleri: Bu testte güç kaynağına anlık bir yük sağlanır. Voltajların ne kadar düştüğü gözlemlenir. Eğer %6 ve üstü değişiklik olursa PSU o testte başarısız sayılır. Her kanal farklı tepki verir. Daha iyi anlamanız için bir örnek vereceğim(PSU VS 2018 gri etiket):
5-Ani akım değeri: Güç kaynağı açıldığında anlık olarak çekebildiği en yüksek güç değeridir. 60 üstü kötü, 50 altı ortalama, 40 altı ise çok iyidir.
6-Hold-Up time: Güç kaynağının elektrik kesintisi olduğunda voltajların standart dışına çıkmadan önce çalışabileceği süredir. ATX standartları 17 ms'dir. Çoğu ortalama PSU'da bu değer 15 ms altıdır, 13 ms altından sonrasını önermem. PWR_OK sinyali ise Hold-up time'dan daha düşük olmalı. Hold-up time 16 ms, PWR_OK ise 18 ms ise bu yanlış ayarlanmıştır. Hold-up time 15 ms ise 15 ms'den sonra voltaj standart dışına çıkar, voltaj standart dışına çıktıktan sonra PWR_OK sinyali kapanırsa kısa bir süreliğine de olsa voltaj standart dışına çıkabilir. Yüksek seviye PSU'lar bile Hold-up time olarak kötü iş çıkarabiliyorlar. O yüzden sırf Hold-up time kötü diye o PSU kötü olmaz, tabii bu Hold-up time önemsiz demek değil.
7-Lehimleme kalitesi: Bunu nasıl anlarsınız bilmiyorum. Fakat lehimleme hatalarına dikkat etmek gerek. Örnek vermek gerekirse, bu bir lehimleme hatası:
8-Fan kalitesi:
9-Koruma sayısı: ATX standartlarında sadece 3 koruma vardır: OCP, SCP, OVP. Bence UVP koruması da olmalı. Bu 3 koruma dışında ne kadar fazla koruma varsa, o kadar iyi. Tabii işlevini yerine getirmesi de önemli. Bunu siz kullanıcılar anlayamazsınız, fakat incelemelerde korumalara test yapılır. Mesela VS 2018(gri etiket)'de bulunan OPP ve OCP koruması görevini yerine getiremiyor.
10-Kapasitörler: Kapasitörler kısmen önemli olsa da bu saydıklarıma göre biraz arkaplanda kalırlar. Kapasitör kalitesi için PSUs 101: A Detailed Look Into Power Supplies bu listeyi kullanabilirsiniz. 4. seviye düşük kalitedir, önermem, 3. seviye çoğu düşük seviye güç kaynağında kullanılır(MWE V2, ZM GVII serisi), aşırı kötü değil fakat çok kaliteli de değil, 2. seviye ise kalitelidir, 1. seviye ise en kalitelisi.
11-Kablo sayısı: Bu sisteminiz ile ilgili bir durum. Mesela RTX 3080 3X PCI-e istiyor, 10900K(tam emin değilim) 2X 4+4 CPU istiyor. Bunları karşılaşayacak sayıda güç kablonuzun olması yeterli. Aynı zamanda çoğaltıcılar kullanılabilir.
12-Sıcaklık: İncelemelerde genelde ortalama sıcaklık verilir. Bu sıcaklık %100 yükte 60 derece üstünü geçmediği sürece sıkıntı yok diye biliyorum, fakat %100 emin değilim.
13-Fan sesi: Bu biraz kişisel bir mesele. Ses sevmeyen birini 40-45 dBA ve üstü rahatsız edecektir. Forumda çok fazla önerilen Zalman ZM GVII serisi %80 yükte 51 dBA ses çıkarıyor.
14-12V kanalından verdiği güç: Bir bilgisayarda en çok gücü ekran kartı, işlemci ve anakart çeker. Bu parçalar 12V'dan güç çeker. O yüzden günümüzde 12V önemlidir. Ben 12V kanalından 50W ve daha fazla kayıp olan güç kaynaklarını pek önermiyorum. Örnek vermek gerekirse: SHP650 V2 12V kanalından 600W civarı güç veriyor. O zaman bu PSU'nun 650W olmasının pek önemi kalmıyor. DC to DC kullanılıyorsa genelde 20W üstü kayıp olmaz. Grup düzenlemesi kullanılıyorsa ortalama 50W civarı güç kaybı olur.
15-Verimlilik: Verimlilik önemsizdir demeyeceğim ama yukarıda saydıklarımdan sonra gelir. Günümüzde 80+ ve üstü verimlilik değerine PSU'lar alınmalıdır. Verimlilik ne kadar düşükse PSU prizden o kadar fazla güç çeker.
Çoğu düşük seviye PSU'lar hakkında inceleme bulmak çok zordur.
Rehberim bu kadardı. Okuduğunuz için teşekkürler. Eğer yanlış bir bilgi varsa, konunun altında beni uyarırsanız sevinirim.
Son düzenleme:
