Bilginin sınıflandırılması, birbirinden ayrılması; düşünsel devinimin bir parçasıdır. Suyun kaldırma kuvveti hakkındaki bilgi ile iyilik veya doğruluk hakkındaki bilginin, farkını anlamadan; her tür bilginin tek bir çeşit olabileceğinden hareketle edinilen genel fikirler, eksik olmaya yatkındır. Uç noktada da anlama dair unsurları göz ardı etmeye elverişlidir. Bu minvalde, bilginin epistemolojik sınıflandırılmasını bilmenin fayda sağlayacağı da açıktır. Bunları da kendimce anlayabildiğim kadarı ile (anladığımın tartışılabilirliği açık olmak suretiyle) ifade etmem gerekirse;
1. A priori bilgi
Deneye bağlı olmayan ya da deney ile ulaşılamayacak fakat hakkında aklen fikir sahibi olabileceğimiz, nesneden bağımsız bilgidir. Misal Kant bunu, kesin bilgi olarak nitelemiştir. Örneklendirmek gerekirse; metafizik (fizik ötesi olan sığ anlamından ziyade, varlığın manasının farklı belirlenimlerinin araştırılması anlamı, benimsenmeli), ahlak ya da varlık felsefenin unsurları ve bunlara dair önermeler bu bilginin sınıfındadır. Materyalizmin; ahlakın anlamını, kişilere ya da toplumlara indirgeme çabası da a priori bilgiyi reddetmesi sebebiyledir.
2. A posteriori bilgi
Deney ve gözlem yoluyla elde edilebilen ya da doğrulanabilen bilgidir, olanı anlamamıza yardımcıdır ve dışarısı ile ilgilidir. A Priori'den farkı; ulaşma yöntemi deney ve gözlem olması sebebiyle, zıttı ile alındığı vakit kendisi ile çelişmez. Pozitif bilimlerin geneli bu sınıftadır.
Buradan sonra Kant'ın bize kazandırdığı;
3. Sentetik A priori bilgi
A priori önermenin zıttı alındığı vakit, kendisi ile çelişmesi mümkündür. Lakin sentetik a priori, hem içerdekinin hem de dışarıdakinin hesaba katılması sebebiyle; kendi ile çelişmez ve bize yeni bir şeyler katar. Ki Kant yine metafiziği hatta matematiği de bu sınıfta nitelemiştir. Lakin metafizik bu şekilde bakıldığında, artık başka bir hâldedir.
A posteriori bilgi için, analitik sentetik farkı; kendisinin sadece deneye ve gözleme dayalı olması sebebiyle pek de yoktur.
1. A priori bilgi
Deneye bağlı olmayan ya da deney ile ulaşılamayacak fakat hakkında aklen fikir sahibi olabileceğimiz, nesneden bağımsız bilgidir. Misal Kant bunu, kesin bilgi olarak nitelemiştir. Örneklendirmek gerekirse; metafizik (fizik ötesi olan sığ anlamından ziyade, varlığın manasının farklı belirlenimlerinin araştırılması anlamı, benimsenmeli), ahlak ya da varlık felsefenin unsurları ve bunlara dair önermeler bu bilginin sınıfındadır. Materyalizmin; ahlakın anlamını, kişilere ya da toplumlara indirgeme çabası da a priori bilgiyi reddetmesi sebebiyledir.
2. A posteriori bilgi
Deney ve gözlem yoluyla elde edilebilen ya da doğrulanabilen bilgidir, olanı anlamamıza yardımcıdır ve dışarısı ile ilgilidir. A Priori'den farkı; ulaşma yöntemi deney ve gözlem olması sebebiyle, zıttı ile alındığı vakit kendisi ile çelişmez. Pozitif bilimlerin geneli bu sınıftadır.
Buradan sonra Kant'ın bize kazandırdığı;
3. Sentetik A priori bilgi
A priori önermenin zıttı alındığı vakit, kendisi ile çelişmesi mümkündür. Lakin sentetik a priori, hem içerdekinin hem de dışarıdakinin hesaba katılması sebebiyle; kendi ile çelişmez ve bize yeni bir şeyler katar. Ki Kant yine metafiziği hatta matematiği de bu sınıfta nitelemiştir. Lakin metafizik bu şekilde bakıldığında, artık başka bir hâldedir.
A posteriori bilgi için, analitik sentetik farkı; kendisinin sadece deneye ve gözleme dayalı olması sebebiyle pek de yoktur.
