Neden para basmıyoruz?
- Konuyu başlatan Meraklı Köfteci
- Başlangıç Tarihi
- Mesaj 50
- Görüntüleme 7.196
Meraklı Köfteci
Decapat
- Katılım
- 29 Mart 2019
- Mesajlar
- 32
Peki dünyada tek para birimi olmuş olsaydı ne olurdu? Madem ne kadar köfte o kadar para diyoruz bu durumda para birimlerinin bir önemi kalmıyor mu? Örneğin Avrupa Birliği ülkelerinin tek para birimi kullanması gibi.
G
GlorfindeI
Ziyaretçi
Sonra vay efendim neden Amerika Türkiye'ye nota verdiMadem para bastıkça değer kaybediyor
O zaman hiç durmadan 7/24 aralıksız dolar basalım
Ölmeden doların 1 tl den az olduğunu görseydik
- Katılım
- 1 Eylül 2018
- Mesajlar
- 1.228
- Çözümler
- 17
Çok basit örneklere indirgemek anlamak için daha iyi, ben de şöyle anlamıştım;
1 Dolar = 5.5 TL gibi bir oranımız var şu an. Bunun anlamı; "dünyadaki bütün Dolarlar'ın toplamı, dünyadaki bütün Türk Liraları'nın toplamına bölününce" bu 5.5 rakamı çıkıyor. 5.5, burada bir "değer oranı". Yani an itibariyle dünyadaki her bir 1 Dolar, dünyadaki her bir 1 Türk Lirası'ndan 5.5 kat daha değerli demek.
Peki 1 Dolar ne kadar? Yani 1 Dolar neye eşit? Ya da 1 Türk Lirası?
O da şöyle; bir paranın sahibi olan ülkenin üretimleri, dış satışları, diğer ülkeler tarafından tercih edilmesi, ülkenin gücü, içinde barındırdığı uluslararası şirket ve kuruluşların potansiyel değerleri ve son olarak petrol, altın gibi değerli rezervleri o ülkenin parasının değerini belirliyor. Yani iki ülkenin paralarını karşılaştırırken aslında bu yukarıda bahsettiğim değerler ile dünyadaki anlık potansiyellerini karşılaştırmış oluyoruz.
Başka bir deyişle; üretim, iç ekonomi, dış ekonomi, rezervler, potansiyel değerler vs hesaba katılınca Amerika, Türkiye'den 5.5 kat daha kıymetli.
Bu, tanımlayıcı değerlerin içinde basılmış toplam para miktarı yok dikkat ettiyseniz. Çünkü bir ülkenin değerini belirleyen, kişi başına düşen banknot sayısı değil. Sonuçta, paralarımızın sanal olarak bankalarda bulunması da mümkün. Öyle olunca banknota ihtiyaç duyulmuyor.
Ülkenin kendi değerini arttırmadan banknot sayısı artınca sadece ülke değerini daha çok paraya bölmüş oluyorsunuz. Yani kişi başına 1000 lira düşerken, 2000 lira düşmeye başlayınca 1 Dolar = 11 TL oluyor.
"Sadece dış paraya mı endeksliyiz" diyeceksiniz. Değiliz. Aslında "değerimiz" tamamen yukarıda saydığım, o ülkenin kendi değerleri ve iş gücünün toplamına bağlı. Yani iş gücü iki katına çıkmadan maaşlar iki katına çıkarsa, her şeyin fiyatı da 2 katına çıkar. Sonuçta değişen bir şey olmaz.
Şöyle örnek verelim;
Ekmek ve yoğurt. Bu ikisinin arasındaki oran da bellidir. Yoğurdun kilosu ile ekmeğin kilosu arasında bir yaklaşık oran vardır. Diyelim ki hiç bir şey değişmeden, sadece keyfen ekmeğin fiyatını yarı yarıya düşürdünüz. Yaptığınız şey sadece ekmeği ucuzlatmak değil, ekmeği; herşeyin karşısında ucuzlatmak. Yani birden bire ekmek karşısında her şeyin değeri iki katına çıktı. Neden? Nedeni yok. O zaman piyasalar yeni bir denge bulana kadar ekmek tüketimi, sonra dolaylı olarak ekmek üretimi ve tüm endüstri etkilenecek. Yoğurt, ekmek karşısında 2 kat değerlenecek ne yaptı?
Şimdi örneği para ve yoğurt için verelim. Artık herkesin iki kat parası var. Yani göreceli olarak yoğurt yarı yarıya ucuzladı. Yoğurt bu değeri kaybedecek ne yaptı? Ya da para sahipleri yoğurt karşısında bu kadar güçlenmeyi hak edecek ne yaptı? O zaman, yoğurt değerini korumak için hızla pahalılaşacaktır. Yani paramızın artmasının kıymeti kalmadı, yoğurt da pahalandı.
Bu yüzden bir şeyin değerini (ya da sayısını) birden arttırmak aslında hiç bir şeyi değiştirmedi. Diğer her şey, o artan şeyin karşısında değerini korumak için tepki olarak kendi değerini arttıracak. Sonuçta, kısa sürede yine başlangıç noktasına dönecek her şey.
- Katılım
- 22 Mart 2018
- Mesajlar
- 9.644
- Makaleler
- 1
- Çözümler
- 81
Para degerli degildir. Mal ve hizmet degerlidir.
Diyelim ki dunyada 2 ulke var, A ve B.
Diyelim ki A 1 senede 1 tane araba uretiyor.
Diyelim ki B 1 senede 1 tane motosiklet uretiyor.
Diyelim ki 1 araba 2 motorsiklet degerinde.
A'nin para birimi AL olsun, B ninki de BL olsun.
A ulkesinde 1 araba 100 AL degerinde.
B ulkesinde 1 motor 10 BL degerinde.
100 AL ye sahip birisi, 2 tane motor degerinde urune sahip olabilecegi icin, aslinda 100 AL = 20 BL oluyor.
1 AL = 0.2 BL degerinde.
A ulkesi para basmaya karar verdi diyelim. Ulkeye fazladan 1000 AL girdi.
Eger arabanin fiyati degismezse, ulkede uretilen tum urunlerin toplam degeri 100 AL olacak. 900 AL'lik banknot ile hic bir sey satin alamayacaksin, bos yere basmis olacaksin.
Bu sebeple kalan 900 AL sahipleri diyecekler ki "Bari B ulkesine gidip orada parami harcayayim ".
Ancak B ulkesinden herhangi biri, alacagi AL ile artik satin alabilecegi bir urun olmayacagi icin bunu kabul etmeyecek.
O sebeple fiyatlarin guncellenmesi gerekiyor. ( Enflasyon )
Ne kadar AL basarsa bassin, A ulkesinin 1 sene icerisinde kasasina giren tum paranin toplan degeri bu kapali ekosistemde urettigi mal ve hizmetten daha degerli olamaz.
O sebeple Arabanin fiyati 1000 AL olacak. 1 BL = 100 AL olacak. Enflasyon %10000 ' e yukselecek ki denge saglansin.
Bu basit ornekte neden para birimlerinin birbirlerine gore farkli konumlandigini ve neden para basmanin hic bir seye cozum olmayacagini gorebilirsin. Gercek hayatta elbette isler cok cok daha karmasik. Ama temel mantik ayni. Ureteceksin. Ya hizmet ureteceksin, ya tarim mahsulu ureteceksin. Ya silah ureteceksin. Ya bilim ureteceksin. Ya agir sanayi ureteceksin. Ama bir sey ureteceksin ki, paran degerli kalsin.
Ornegin uretimi agirlikli olarak tek bir urune bagli olan ulkelerde ( Arap ulkeleri, Venezuela vs ) , urettikleri urundeki fiyat dalgalanmasi cok ciddi ekonomik buhranlara sebep olur. O sebeple saglikli bir ekonomiye her sey gerek, tarim da gerek, agir sanayi de gerek.
Uretimi cok yuksek olan ulkeler, ornegin Cin, bilerek para birimini degersizlestirmeye calisirlar. Eger ulkenin para birimi degersizlesirse, baska ulkeler kendi para birimleriyle daha fazla urun satin alabilirler kendilerinden.
10 liraya 5 tane durum satmaktansa, 9 liraya 6 tane durum satmak isterler ki, kar marji azalsada sirkulasyondaki para cok kalsin, sanayi ayakta dursun.
Para biriminin degerli olmasi da yine tek basina hic bir anlam ifade etmez. 1 Kuveyt Dinari = 19 TL = 4 Dolar degerinde.
Onemli olan her zaman icin ne kadar uretim yaptigindir. Gerisi fasa fiso.
Diyelim ki dunyada 2 ulke var, A ve B.
Diyelim ki A 1 senede 1 tane araba uretiyor.
Diyelim ki B 1 senede 1 tane motosiklet uretiyor.
Diyelim ki 1 araba 2 motorsiklet degerinde.
A'nin para birimi AL olsun, B ninki de BL olsun.
A ulkesinde 1 araba 100 AL degerinde.
B ulkesinde 1 motor 10 BL degerinde.
100 AL ye sahip birisi, 2 tane motor degerinde urune sahip olabilecegi icin, aslinda 100 AL = 20 BL oluyor.
1 AL = 0.2 BL degerinde.
A ulkesi para basmaya karar verdi diyelim. Ulkeye fazladan 1000 AL girdi.
Eger arabanin fiyati degismezse, ulkede uretilen tum urunlerin toplam degeri 100 AL olacak. 900 AL'lik banknot ile hic bir sey satin alamayacaksin, bos yere basmis olacaksin.
Bu sebeple kalan 900 AL sahipleri diyecekler ki "Bari B ulkesine gidip orada parami harcayayim ".
Ancak B ulkesinden herhangi biri, alacagi AL ile artik satin alabilecegi bir urun olmayacagi icin bunu kabul etmeyecek.
O sebeple fiyatlarin guncellenmesi gerekiyor. ( Enflasyon )
Ne kadar AL basarsa bassin, A ulkesinin 1 sene icerisinde kasasina giren tum paranin toplan degeri bu kapali ekosistemde urettigi mal ve hizmetten daha degerli olamaz.
O sebeple Arabanin fiyati 1000 AL olacak. 1 BL = 100 AL olacak. Enflasyon %10000 ' e yukselecek ki denge saglansin.
Bu basit ornekte neden para birimlerinin birbirlerine gore farkli konumlandigini ve neden para basmanin hic bir seye cozum olmayacagini gorebilirsin. Gercek hayatta elbette isler cok cok daha karmasik. Ama temel mantik ayni. Ureteceksin. Ya hizmet ureteceksin, ya tarim mahsulu ureteceksin. Ya silah ureteceksin. Ya bilim ureteceksin. Ya agir sanayi ureteceksin. Ama bir sey ureteceksin ki, paran degerli kalsin.
Ornegin uretimi agirlikli olarak tek bir urune bagli olan ulkelerde ( Arap ulkeleri, Venezuela vs ) , urettikleri urundeki fiyat dalgalanmasi cok ciddi ekonomik buhranlara sebep olur. O sebeple saglikli bir ekonomiye her sey gerek, tarim da gerek, agir sanayi de gerek.
Uretimi cok yuksek olan ulkeler, ornegin Cin, bilerek para birimini degersizlestirmeye calisirlar. Eger ulkenin para birimi degersizlesirse, baska ulkeler kendi para birimleriyle daha fazla urun satin alabilirler kendilerinden.
10 liraya 5 tane durum satmaktansa, 9 liraya 6 tane durum satmak isterler ki, kar marji azalsada sirkulasyondaki para cok kalsin, sanayi ayakta dursun.
Para biriminin degerli olmasi da yine tek basina hic bir anlam ifade etmez. 1 Kuveyt Dinari = 19 TL = 4 Dolar degerinde.
Onemli olan her zaman icin ne kadar uretim yaptigindir. Gerisi fasa fiso.
Son düzenleme:
Neden para basalım? 
- Katılım
- 3 Mayıs 2017
- Mesajlar
- 1.195
- Makaleler
- 1
- Çözümler
- 5
Daha fazla
- Cinsiyet
- Erkek
Para basıyoruz zaten, dolar durduk yere 5,5'lara gelmedi! Para kalmadıkça, yüksek faizli borçlanmak yerine, halkın cebindekini ödünç almak daha mantıklı ve cazip çünkü. Merak etme para basmanın alasını göreceğiz çünkü yılın ilk 2 ayında feci şekilde borçlanıldı doları sabit tutmak için ama sınırsız borçalanamazsın ne yazık ki...
Ha dolar neden çok değer kaybetmiyor, çünkü adamların parası tüm dünyada geçerli, yani basılan para biz gibi ülkelere borç olarak veriliyor, haliyle sadece tek ülke ile sınırlı kalmadığı için enflasyon yaratmıyor ama o basılan paralar kendi ülkelerine girdiği anda enflasyon patlaması yaşatır. O yüzden paralar parti parti çekiliyor ve yakılıyor.
Ayrıca basılan parayı, geri almak üzere yani borç olarak verirsen ve o alınan borç yatırıma üretime dönüp de, katma değer üretirse ve bunun sonucunda ihracaat yapıp para kazandırırsa enflasyon yaratmaz ama hiç kılını kıpırdamadan aldığın borcu ithalata dayarsan sırf harcama yaparsan biz gibi enflasyon oluşur. Tarihte parayla batan ülkeler var.
Bakınız:Hollanda Hastalığı ve Türkiye
Ha dolar neden çok değer kaybetmiyor, çünkü adamların parası tüm dünyada geçerli, yani basılan para biz gibi ülkelere borç olarak veriliyor, haliyle sadece tek ülke ile sınırlı kalmadığı için enflasyon yaratmıyor ama o basılan paralar kendi ülkelerine girdiği anda enflasyon patlaması yaşatır. O yüzden paralar parti parti çekiliyor ve yakılıyor.
Ayrıca basılan parayı, geri almak üzere yani borç olarak verirsen ve o alınan borç yatırıma üretime dönüp de, katma değer üretirse ve bunun sonucunda ihracaat yapıp para kazandırırsa enflasyon yaratmaz ama hiç kılını kıpırdamadan aldığın borcu ithalata dayarsan sırf harcama yaparsan biz gibi enflasyon oluşur. Tarihte parayla batan ülkeler var.
Bakınız:Hollanda Hastalığı ve Türkiye
Son düzenleme:
- Katılım
- 20 Mayıs 2016
- Mesajlar
- 8.036
- Makaleler
- 1
- Çözümler
- 59
Daha fazla
- Cinsiyet
- Erkek
İntel için pek geçerli değil. g4560 fiyatının üstüne koydu da koydu iki sene önce.
- Katılım
- 22 Ocak 2019
- Mesajlar
- 3.320
- Çözümler
- 13
1930-1935 arasıydı galiba.Tarih'de ise Almanya'nın tam olarak hatırlamıyorum sanırsam borçlarını ödemek için aşırı fazla para basınca, 1 ekmek 1 milyar Mark'a eşitti. Ve nakitten çanta yapıyorlardı.
