Yeni Vadeli Mevduat hesaplarına gelen Kur farkı ödemesi nedir?

Herkese selam Technopat üyeleri. Malumunuz dün gece büyük bir sansasyon yaşandı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın açıkladığı, yeni sistemde vadeli mevduat hesaplarındaki kur farkı ödemesi sistemi getirildi. Peki bu sistem nedir? Nasıl işler ve kimler yararlanabilir, tamamını bu konuda sizler için derledik.

KUR NEDİR? YATIRIM ARACI MIDIR?
Yazıya başlamadan önce, kur gibi yatırım araçları hakkında kısa bir bilgi verelim. Arkadaşlar öncelikle şunu söylemek gerekli. Eğer ileri derecede ekonomi analizleri yapan ön görüsü yüksek biri değil iseniz DOLAR, EURO, STERLIN gibi para birimleri kesinlikle YATIRIM ARACI değildir. Çünkü bu dövizler, dün de gördüğümüz gibi çok çalkantılıdır ve aşırı derecede risklidir. Çünkü bunları, para baronları denilen şahıslar yönlendirir ve kazanan her zaman bu tarz insanlar olur. Yatırımlarınızı ALTIN gibi değerli madenlere yapabilirsiniz. Her ne kadar kur farkı olsa da altın, ONS üzerinden değer biçildiği için dünya genelinde aynıdır fiyatı ve kolay kolay zarar ettirmez. Kısa süreli etseniz bile ONS arttıkça, zararınız kapanır. Zira 2001 yılında altının ONS fiyatı 79 dolar iken şu anda 1740 dolardır. buda yaklaşık 980 kat pahalandığı anlamıma gelir dünya genelinde.

YENİ VADELİ MEVDUAT SİSTEMİ NEDİR?
Vadeli mevduat, paranızı faize yatırdığınız mevduat hesabıdır. Yeni gelen sistemde ise hükümet, dolar farkı sebebi ile artar döviz talebini düşürmek için vadeli mevduat hesaplarına 20 Aralık'tan geçerli olmak üzere şöyle bir yenilik getirdi.
Diyelim sizin 300 bin TL paranız var. Bu paranızı faize yatırırsanız bankaların verdiği faiz oranı ne ise, 3/6/9/12 aylık düzeyde bu oran size yansıtılır. Mesela, banka 3 ay vade sonunda size %14.4 faiz veriyorsa, siz 3 ay sonra bu parayı alırsınız. 300 bin TL'nin %14,4'ü = 4.187 TL etmektedir. Yani 3 ay sonunda sizin bakiyeniz 304.187 TL olacaktır.

Yeni sistemde ise bu orana + kur farkı ekleniyor.
Tekrar 300.000 TL üzerinden hesap yapalım. Diyelim ki bugün vadeli mevduat hesabına giriş yaptınız. Dolar kuru 12 TL. 3 Aylık vadeli mevduat sonunda %14.4 faizinizi tekrar alıyorsunuz. Eğer dolar, 15 TL olur ise, aradaki kur farkınıda alıyorsunuz.
Dolar 12 TL iken sizin paranız 22.500 dolar ediyor. Vade sonu paranızın dolar karşılığı 20.000 dolara düşmüş oluyor. İşte bu 5.000 doları devlet size tekrar geri veriyor. Yani vade sonu mevduat hesabınız 304.187 TL + 5.000 dolar oluyor. Burada da 75.000 TL ekstra para alacağınız anlamına geliyor. Vade sonu kazancınız 379.187 TL olarak size yansıtılıyor.

PEKİ YA DOLAR DÜŞERSE?
Eğerki 12 TL dolar ile vadeli mevduat hesabına girerseniz ve dolar 10 TL olur ise vade sonu, hiç bir kaybınız olmuyor. Sadece %14.4'lük faiz tutarınızı alıp gidiyorsunuz. Devlet sizden ekstra olarak düşen doların parasını kesmiyor. Bu aktarımlar tamamen T.C Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından sağlanıyor.

Bu tabloda, sizin dolar almanız için hiç bir sebep yok aksine, dolar düşüşünde zarar etmeyeceğiniz gibi, çıktığında kaybınızda olmuyor. 0 Risk ile yatırımınıza devam ediyorsunuz. Riski, sizin yerinize devlet alıyor.

VERGİLERİMİZ İLE PARA BABALARI MI FONLANIYOR?
Maalesef bu tür spekülasyonlar duyduğum için size bu konuda açıklık getirmem gerekiyor. Bu sistemden SADECE TÜZEL GERÇEK KİŞİLER faydalanabilir. Yani ŞİRKETLER, HOLDİNGLER VE BUNLARIN SAHİPLERİ FAYDALANAMAZ. Tamamen vatandaşların katılabileceği bir sistem. Zaten ihracatçı kişiler paralarını vadeli mevduat hesaplarında tutamazlar zira devamlı para akışı olması gerekiyor. Devlet, bizim vergilerimiz ile bizi koruyor demektir bu.

İPTAL OLURSA NE OLACAK?
Devlet bu atılım ile kurdaki fahiş talebi düşürmek için böyle bir adım atmış oluyor. Eğer bu sistem iptal edilir ise, iptal olunduğu günden sonraki katılımlar faydalanamayacak. Zaten katılmış olanlar, yine kur farkını mevduat sonunda alabilecekler. Bunuda şöyle anlatalım.

20 Aralık veya sonrasında bu sisteme giriş yaptınız 12 ay vadeli olarak. Ancak devlet bu sistemi 6 ay sonra iptal etti. Siz, 12 vade sonunda yine kur farkınızı alacaksınız. Sadece iptal edilen günden sonra giriş yapanlara yansımayacak. Şu anda bu sistem ile ilgili bir tarih verilmediği için şu anda böyle bir durum söz konusu değil.

Sistemin tüm detaylarını anlayabileceğiniz şekilde anlatmaya çalıştık. Sorunuz olursa konu altına yazabilirsiniz.

Anlatmaya gelmiştim ama rehbermiş.

White Chocolate Mocha dedi:

Anlatmaya gelmiştim ama rehbermiş.

Genişletmek için tıkla...

Kafası karışan çok insan gördüm yardımcı olması sebebi ile böyle küçük bir rehber hazırladım.

cellojaan dedi:

Kafası karışan çok insan gördüm yardımcı olması sebebi ile böyle küçük bir rehber hazırladım.

Genişletmek için tıkla...

Güzel olmuş.

Dolar, Euro, Sterlin gibi para birimleri yatırım aracıdır. Çünkü bu paralar çok düşük enflasyon rakamlarıyla işlem görürler ve değişim oranları düşüktür. Bu nedenle paranızı güvenli limanlara yatırmış olursunuz. Aşırı inişli çıkışlı yatırım araçları güvenli değildir. Bunlar arasında Türkiye gibi siyasi ve ekonomik çalkantılı ülkelerin para birimleri, dijital paralar, Ponzi yatırımlar gibi değerler kumara benzer araçlardır. Bu araçlara yatırım yapanlar süre içerisinde çok zengin de olabilir tüm parasını da kaybedebilir. Bu nedenle uzun süreli yatırım yapacak insanlar çalkantılı olmayan, güvenli ülkelerin para birimlerine yatırım yaparlar. Ons cinsinden altın yıllar içerisinde artışa geçti ve öngörülebilir bir durum değildi. Uzun süre içerisinde bu kadar bir değişim beklenmiyor.
Türk Lirasında ise yeni vadeli mevduat hesabının süreci çok meçhul ve uzun süreli olması imkansıza yakın. Çünkü kişilerin (tüzel olmayan) yatırımları döviz karşısında korunsa da vade sonunda oluşacak açıkların hazine tarafından karşılanması büyük yük getirecek. Ödemeler dengesi kurulması için para basılması gerekecek ve her basılan para enflasyonu artırarak döngü oluşturacak ve parasını döviz cinsinde tutan kişiler yine kazanacak. Hükümetin öngörüsü ihracat yoluyla enflasyonun düşürülerek dövizdeki dalgalanmaların da önüne geçilmesi ve denge kurulması. Ancak bu durumun gerçekleşmesi olası değil. 2002'den beri canlı para ve tüketim ekonomisine alışan halk için tüketmeden üretme ve ekonomik zorluklar içerisinde yaşama fikri hiç kabul görebilecek bir durum değil. 2002 öncesinde ekonomik zorluklara insanlar alışıkken 70'lerde Güney Amerika ülkelerine uygulanan neoliberal politikaların Türkiye'ye uygulanması ve tüketim ekonomisine alıştırılan halk Çin gibi ucuz işgücü olma yolunda evrilemez. Eğer böyle bir durum olacaksa iktidarın yıllar içerisinde zengin, dünyaya kafa tutan, refah ve "kalkınma"yı sağlayan, bu yolda reklamı yapılan söylemlerin tümümün boş olduğu seçmen tarafından fark edilir. Siz bakmayın peynir ekmek yeriz diyenlere.
Kısacası Türk Lirasında kalan vatandaş için bu "faiz artırımı" mantıklı gibi dursa da güven oluşturması ve sürdürülebilirliği zor. Bakalım önümüzdeki süreç ne gösterecek.

Peki nasıl bu sisteme giriliyor?
Vadeli faiz hesabı olan herhangi bir bankaya para yatırmak yeterli oluyor mu?

Yalnız yazınızda çok yanlışlar var:

cellojaan dedi:

KUR NEDİR? YATIRIM ARACI MIDIR?
Yazıya başlamadan önce, kur gibi yatırım araçları hakkında kısa bir bilgi verelim. Arkadaşlar öncelikle şunu söylemek gerekli. Eğer ileri derecede ekonomi analizleri yapan ön görüsü yüksek biri değil iseniz DOLAR, EURO, STERLIN gibi para birimleri kesinlikle YATIRIM ARACI değildir. Çünkü bu dövizler, dün de gördüğümüz gibi çok çalkantılıdır ve aşırı derecede risklidir. Çünkü bunları, para baronları denilen şahıslar yönlendirir ve kazanan her zaman bu tarz insanlar olur. Yatırımlarınızı ALTIN gibi değerli madenlere yapabilirsiniz. Her ne kadar kur farkı olsa da altın, ONS üzerinden değer biçildiği için dünya genelinde aynıdır fiyatı ve kolay kolay zarar ettirmez. Kısa süreli etseniz bile ONS arttıkça, zararınız kapanır. Zira 2001 yılında altının ONS fiyatı 79 dolar iken şu anda 1740 dolardır. buda yaklaşık 980 kat pahalandığı anlamıma gelir dünya genelinde.

Genişletmek için tıkla...

Kur zaten bir araç değildir, bir para biriminin diğeri cinsinden değeridir. Yatırım aracı olan, o yerli veya yabancı paradır ve bu durum paranın "yatırım ve tasarruf aracı olma" fonksiyonundan kaynaklanır. Detaylı bilgi için bkz. Paranın fonksiyonları.

Bir yatırım aracının riskli/dalgalı olması, onun yatırım aracı özelliğini ortadan kaldırmaz. Sadece onu riskli/dalgalı bir yatırım aracı yapar ancak risk büyüdükçe olası getiri de olası zarar da büyür. Bunu tercih edip etmemek ise yatırımcının risk iştahıyla ilgilidir.

"Para baronları" iddiası teyide muhtaç. Evet, büyük yatırımcılar ve küçük yatırımcılar var ama bunu "para baronları" gibi komplo teorisi kokan bir tanımla ifade etmek temelsiz. Ayrıca "kazanan her zaman bu tarz insanlardır" ifadeniz de ispata muhtaç. Küçük yatırımcı da herhangi bir yatırım aracından kâr/zarar edebilir, büyük yatırımcı da. Sizin kastettiğiniz şey muhtemelen içeriden bilgi alanlardır ki bu durum her yatırım aracında olabilir ve bildiğim kadarıyla yasadışıdır. Altın ile ilgili yorumlarınıza bir şey diyemeyeceğim, doğruluğunu yanlışlığını tartışmıyorum ama yorumlarınız yatırım tavsiyesi olarak algılanabilecek şekilde. İlgili lisanslara sahip değilseniz o da yasadışıdır, o nedenle yorumlarken dikkatli olmanızı tavsiye ederim. "YTD" boşuna çıkmış bir ifade değil.

cellojaan dedi:

YENİ VADELİ MEVDUAT SİSTEMİ NEDİR?
Vadeli mevduat, paranızı faize yatırdığınız mevduat hesabıdır. Yeni gelen sistemde ise hükümet, dolar farkı sebebi ile artar döviz talebini düşürmek için vadeli mevduat hesaplarına 20 Aralık'tan geçerli olmak üzere şöyle bir yenilik getirdi.
Diyelim sizin 300 bin TL paranız var. Bu paranızı faize yatırırsanız bankaların verdiği faiz oranı ne ise, 3/6/9/12 aylık düzeyde bu oran size yansıtılır. Mesela, banka 3 ay vade sonunda size %14.4 faiz veriyorsa, siz 3 ay sonra bu parayı alırsınız. 300 bin TL'nin %14,4'ü = 4.187 TL etmektedir. Yani 3 ay sonunda sizin bakiyeniz 304.187 TL olacaktır.

Yeni sistemde ise bu orana + kur farkı ekleniyor.
Tekrar 300.000 TL üzerinden hesap yapalım. Diyelim ki bugün vadeli mevduat hesabına giriş yaptınız. Dolar kuru 12 TL. 3 Aylık vadeli mevduat sonunda %14.4 faizinizi tekrar alıyorsunuz. Eğer dolar, 15 TL olur ise, aradaki kur farkınıda alıyorsunuz.
Dolar 12 TL iken sizin paranız 22.500 dolar ediyor. Vade sonu paranızın dolar karşılığı 20.000 dolara düşmüş oluyor. İşte bu 5.000 doları devlet size tekrar geri veriyor. Yani vade sonu mevduat hesabınız 304.187 TL + 5.000 dolar oluyor. Burada da 75.000 TL ekstra para alacağınız anlamına geliyor. Vade sonu kazancınız 379.187 TL olarak size yansıtılıyor.

PEKİ YA DOLAR DÜŞERSE?
Eğerki 12 TL dolar ile vadeli mevduat hesabına girerseniz ve dolar 10 TL olur ise vade sonu, hiç bir kaybınız olmuyor. Sadece %14.4'lük faiz tutarınızı alıp gidiyorsunuz. Devlet sizden ekstra olarak düşen doların parasını kesmiyor. Bu aktarımlar tamamen T.C Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından sağlanıyor.

Bu tabloda, sizin dolar almanız için hiç bir sebep yok aksine, dolar düşüşünde zarar etmeyeceğiniz gibi, çıktığında kaybınızda olmuyor. 0 Risk ile yatırımınıza devam ediyorsunuz. Riski, sizin yerinize devlet alıyor.

Genişletmek için tıkla...

Sistemin tanımı aşağı yukarı böyle ama hesaplamalarınız hatalı görünüyor. 300 bin TL'ye uyguladığınız %14,4 faiz aylık mı, 3 aylık mı, yıllık mı? 4.187 TL'yi nasıl buldunuz? Ben 3 şekilde de hesapladığımda bulamadım, bir şeyi gözden mi kaçırıyorum? Ayrıca 1 USD=12 TL iken 300.000 TL = 25.000 USD olur, 22.500 değil.

cellojaan dedi:

VERGİLERİMİZ İLE PARA BABALARI MI FONLANIYOR?
Maalesef bu tür spekülasyonlar duyduğum için size bu konuda açıklık getirmem gerekiyor. Bu sistemden SADECE TÜZEL GERÇEK KİŞİLER faydalanabilir. Yani ŞİRKETLER, HOLDİNGLER VE BUNLARIN SAHİPLERİ FAYDALANAMAZ. Tamamen vatandaşların katılabileceği bir sistem. Zaten ihracatçı kişiler paralarını vadeli mevduat hesaplarında tutamazlar zira devamlı para akışı olması gerekiyor. Devlet, bizim vergilerimiz ile bizi koruyor demektir bu.

Genişletmek için tıkla...

"Tüzel gerçek kişi" diye bir kavram yok. Tüzel kişi ve gerçek kişi var. Bu akşam resmi gazetede yayınlanan tebliğe göre (aşağıda görüntüsünü paylaşacağım) gerçek kişiler faydalanabiliyor ancak şirket sahipleri faydalanamaz ifadesini nerede gördünüz duydunuz bilmiyorum çünkü şirket ya da holding sahibi bir gerçek kişi, şirket tüzel kişiliğine ait olmayan kişisel servetini bu sisteme sokarsa, kimse ona "sen dur bakalım" demez. Belki istisnası tüzel kişiliğe sahip şahıs şirketlerinin (örn. komandit şirket) sahibi olanlar olabilir ki ondan da emin değilim.

"Para babalarının fonlanması" tanımı pek de iktisadi, finansal ya da hukuki bir tanım değil ancak şunu söyleyebiliriz: Belli şartlarda evet, vergi mükelleflerinin parası kullanılarak, hesap sahiplerinin kazançları korunmuş olacak. Şöyle ki:

1-Sisteme elinizdeki doları bozdurup girerseniz, vade sonu kur farkından zararınız olduğunda bunu TCMB karşılıyor, Hazineyle alakası yok. Dolayısıyla burada vatandaşın vergilerinin buna harcanması söz konusu değil. Bunun nasıl fonlanacağı tartışılıyor ama genel olarak ekonomistler para basma durumu olacağını düşünüyor ki bu daha da yüksek enflasyon demek.

2- Sisteme direkt TL ile girerseniz vade sonundaki olası kur zararınızı Hazine karşılıyor ki işte bu tam da sizin "para babaları" olarak tanımladığınız hesap sahiplerinin, belki bankada hesabı bile bulunmayan sokaktaki adamın vergileriyle fonlanması demek. Yalnız bu ifade tebliğde yok. Bugün Ziraat Bankası Genel Müdürünün bir TV kanalına gönderdiği açıklamalarından bu sonuca varıldı. "TL ile bu sisteme girmek isteyenlerin muhatabı TCMB değil Hazinedir" şeklinde açıklandı. Hazinenin gelirleri ise büyük oranda vergilerdir. Dolayısıyla Hazine bunu vatandaşın parasından fonlamış oluyor.

Tebliğ de burada:

ust_sel dedi:

Yalnız yazınızda çok yanlışlar var:



Kur zaten bir araç değildir, bir para biriminin diğeri cinsinden değeridir. Yatırım aracı olan, o yerli veya yabancı paradır ve bu durum paranın "yatırım ve tasarruf aracı olma" fonksiyonundan kaynaklanır. Detaylı bilgi için bkz. Paranın fonksiyonları.

Bir yatırım aracının riskli/dalgalı olması, onun yatırım aracı özelliğini ortadan kaldırmaz. Sadece onu riskli/dalgalı bir yatırım aracı yapar ancak risk büyüdükçe olası getiri de olası zarar da büyür. Bunu tercih edip etmemek ise yatırımcının risk iştahıyla ilgilidir.

"Para baronları" iddiası teyide muhtaç. Evet, büyük yatırımcılar ve küçük yatırımcılar var ama bunu "para baronları" gibi komplo teorisi kokan bir tanımla ifade etmek temelsiz. Ayrıca "kazanan her zaman bu tarz insanlardır" ifadeniz de ispata muhtaç. Küçük yatırımcı da herhangi bir yatırım aracından kâr/zarar edebilir, büyük yatırımcı da. Sizin kastettiğiniz şey muhtemelen içeriden bilgi alanlardır ki bu durum her yatırım aracında olabilir ve bildiğim kadarıyla yasadışıdır. Altın ile ilgili yorumlarınıza bir şey diyemeyeceğim, doğruluğunu yanlışlığını tartışmıyorum ama yorumlarınız yatırım tavsiyesi olarak algılanabilecek şekilde. İlgili lisanslara sahip değilseniz o da yasadışıdır, o nedenle yorumlarken dikkatli olmanızı tavsiye ederim. "YTD" boşuna çıkmış bir ifade değil.



Sistemin tanımı aşağı yukarı böyle ama hesaplamalarınız hatalı görünüyor. 300 bin TL'ye uyguladığınız %14,4 faiz aylık mı, 3 aylık mı, yıllık mı? 4.187 TL'yi nasıl buldunuz? Ben 3 şekilde de hesapladığımda bulamadım, bir şeyi gözden mi kaçırıyorum? Ayrıca 1 USD=12 TL iken 300.000 TL = 25.000 USD olur, 22.500 değil.



"Tüzel gerçek kişi" diye bir kavram yok. Tüzel kişi ve gerçek kişi var. Bu akşam resmi gazetede yayınlanan tebliğe göre (aşağıda görüntüsünü paylaşacağım) gerçek kişiler faydalanabiliyor ancak şirket sahipleri faydalanamaz ifadesini nerede gördünüz duydunuz bilmiyorum çünkü şirket ya da holding sahibi bir gerçek kişi, şirket tüzel kişiliğine ait olmayan kişisel servetini bu sisteme sokarsa, kimse ona "sen dur bakalım" demez. Belki istisnası tüzel kişiliğe sahip şahıs şirketlerinin (örn. komandit şirket) sahibi olanlar olabilir ki ondan da emin değilim.

"Para babalarının fonlanması" tanımı pek de iktisadi, finansal ya da hukuki bir tanım değil ancak şunu söyleyebiliriz: Belli şartlarda evet, vergi mükelleflerinin parası kullanılarak, hesap sahiplerinin kazançları korunmuş olacak. Şöyle ki:

1-Sisteme elinizdeki doları bozdurup girerseniz, vade sonu kur farkından zararınız olduğunda bunu TCMB karşılıyor, Hazineyle alakası yok. Dolayısıyla burada vatandaşın vergilerinin buna harcanması söz konusu değil. Bunun nasıl fonlanacağı tartışılıyor ama genel olarak ekonomistler para basma durumu olacağını düşünüyor ki bu daha da yüksek enflasyon demek.

2- Sisteme direkt TL ile girerseniz vade sonundaki olası kur zararınızı Hazine karşılıyor ki işte bu tam da sizin "para babaları" olarak tanımladığınız hesap sahiplerinin, belki bankada hesabı bile bulunmayan sokaktaki adamın vergileriyle fonlanması demek. Yalnız bu ifade tebliğde yok. Bugün Ziraat Bankası Genel Müdürünün bir TV kanalına gönderdiği açıklamalarından bu sonuca varıldı. "TL ile bu sisteme girmek isteyenlerin muhatabı TCMB değil Hazinedir" şeklinde açıklandı. Hazinenin gelirleri ise büyük oranda vergilerdir. Dolayısıyla Hazine bunu vatandaşın parasından fonlamış oluyor.

Tebliğ de burada:

Eki Görüntüle 1248380

Genişletmek için tıkla...

14.4 mesela bir oran böyle bir faiz var yada yoktan değil. 3 aylık baz aldım ama rakamlar hayali fikir sahibi olunması için koyduğum rakamlar. Zira her bankanın faiz oranı farklıdır. Verdiğiniz taslak tebliğ detayları Bakanlık sitesinde var.

cellojaan dedi:

14.4 mesela bir oran böyle bir faiz var yada yoktan değil. 3 aylık baz aldım ama rakamlar hayali fikir sahibi olunması için koyduğum rakamlar. Zira her bankanın faiz oranı farklıdır. Verdiğiniz taslak tebliğ detayları Bakanlık sitesinde var.

Genişletmek için tıkla...

Rakamları misal verdiğinizi anladım ama matematiksel olarak hesapladığınızda eşitliğin iki tarafının tutması lazım. Yani 2+2=6 deyip "mesela dedim" diyemezsiniz, onu anlatmaya çalışıyorum. Neyse hesap hatasıdır diyelim, neticede mantığını anlatmaya çalışıyorsunuz.

TCMB'nin tebliği dünkü mükerrer resmi gazetede yayınlandı. Artık taslak değil. Linki:

Resmi Gazete - 21 Aralık 2021 Mükerrer

Hazine bakanlığında ise herhangi bir tebliğ göremedim, linkini paylaşabilir misiniz? Anasayfada sadece basın açıklamaları var fakat bunlar bir mevzuata dökülmedikçe hukuki niteliği yok. Sadece üzerinden yorumlamalar yapabiliyoruz ve bu yorumlar yanlış da olabiliyor.

jeunesturcs dedi:

Dolar, euro, sterlin gibi para birimleri yatırım aracıdır.

Genişletmek için tıkla...

Dolar artınca her şeyin fiyatı artıyor bu nasıl yatırım aracı oluyor dolar arttığı zaman kar etmiyorsun ki sadece artan fiyatlardan paranı etkilememiş oluyorsun.