Kötü olunur mu kötü doğulur mu?

Shimada Sensei dedi:

Dinler insanları yaptığı davranışlara göre cezalandırmayı veya ödüllendirmeyi vaat ediyorlar. Peki insan bu davranışlarını neye göre yapar? İnsan nasıl şekillenir?

İnsan ilk doğduğunda sıfır SSD gibidir. Etrafa güler, ağlar. Korku da bilmez hırs da. Bu SSD'ye ne yüklerseniz o program çalışır. Bebeği döversen, sürekli hakaret edersen; genel olarak okula göndermeyip, hırsızların,"kötü" insanların içinde büyütürsen o bebekten mesnevi olmasını bekleyemezsin. Peki bu insan ileride "kötü" davranışlarda bulunursa onu cezalandırmak adil olur mu? Çocukluk döneminde sevgi görmemiş bir insandan sevgi beklemek adil olur mu?

Kısaca insanın karakterini çevre ve diğer insanlar şekillendirdikten sonra bu karakter yüzünden o insanı cezalandırmak mantıklı mı?

Genişletmek için tıkla...

Sanırım tanrı o kadar salak değil. Her insani yaşadıklarına göre yargılar. Sağda solda iki adam izleyip, ona göre konuşuyorsunuz. Sana bir soru. Sence din seçiminde objektif misin?

Shimada Sensei dedi:

Tanrı, cennet ve cehennem var kabul edilirse yanıtınız ne olur?

Genişletmek için tıkla...

Eğer tanrı varsa ve kutsal kitaplardaki gibi adil ise; biz kötü diye tabir ettiğimiz kişinin kötü olaylara maruz kaldığı için kötü olduğunu söylemiştik. Belki kötü kişi kötü şeyler gördüğü için kötü olduysa iyi şeyler görüp iyi de olabilir. Nereden biliyoruz ki tanrı ona iyi kişiler göstermeyeceğini.

Ben herkesin iyi/günahsız doğduğuna inanmıyorum, kimimiz iyi doğuyoruz kimimiz kötü(burada doğum ve yaradılışı ayrı tutuyorum).Kötü doğan cehennemlik olduğunu da düşünmüyorum çünkü bir ömürde iyi şeyler yapacak kadar vakit var. İyi doğanında cennetlik olduğunu düşünmüyorum çünkü onunda kötülük yapacak kadar vakti var.

Tanrı varsa ve iyi ise ondan kötülük gelmez. Tanrı herkesin önüne iyilik çıkarır, iyiliği çiğneyen kötü. İyinin peşinden giden de iyi olur.

Demek istediğim kişinin yaptığı seçimlerdir iyilik ve kötülük. Çünkü tanrının karşısında herkes eşittir ve bunu iyi yaratayım bunu kötü yaratayım demez; herkesi iyi yaratır. Kimse doğuştan çevresel ve ilahi nedenlere cehennemlik yaratılmamıştır.

FurkanEkti dedi:

Her insani yaşadıklarına göre yargılar.

Genişletmek için tıkla...

Evet bu da olabilir.

"Kötü" dediğimiz insanların doğduğu yerlere ve çocukluklarına bakın. Cevabı bulmak çok zor değil.

Sineklerin Tanrısı tam da bu konu hakkında. Kesinlikle okunmalı.

Bence her insan hayatta kalma iç güdüsünden dolayı kötü doğar. Eğer çocuk güvende hissettiği ve sevdiğini hissettirebilen ebeynlerin bulunduğu bir aile ortamında büyürse iyi huylu duygusal özellikler kazanır, iyi bir insana dönüşmesi sağlanmış olur. Eğer nötr veya baskıcı, duygularını iyi aktaramayan, her çözümü şiddette bulan insanların arasında büyürse çocuk hayatına kötü bir insan olarak devam eder. Kötülüğün derecesi ebeveynlerin durumuna göre değişkenlik gösterir.

Kötü olunur. İyi olmak da sizin elinizdedir. Kötü kesinlikle doğulmaz. Biz buna cüzi irade diyoruz.

Dış etmenlerin insan üzerindeki etkisini hafife almamak gerek. İnsan sanıldığı kadar özgür bir varlık değil. İhtimalleri değiştirseniz birçok şeyin de farklı bir yola evrileceğini fark edersiniz. Bu tarz sorulara kesin bir cevap vermek pek doğru değil zira bireyi belirleyen birçok etken var. Suçlamak doğru mu? sorusuna gelirsek; değil, etik açıdan pek değil ama normlar açısından doğru.

Kimin teorisiydi tam hatırlayamadım, fakat "çocuk boş bir sayfa ile doğar" gibi bir şeydi. Evet çocuklar aldıkları ilk eğitime, ilk tepkilere eğilimlidirler fakat insanı insan yapan bir noktada da kendi seçimleridir. Ne çocuk her zaman kötünün yanında olmalıdır, ne kötülük çocuğun yanında.

Fakat, çocuğa iki davranış gösterildiğinde, bunlardan hangisinin daha doğru olduğuna karar verecek aklın doğuştan geldiğine inanıyorum.

Bana göre iyilik ve kötülük içimizde hazır sadece olduğun yerdeki insanların davranışları seni başka yola çeker ve tabii büyüyüpte karar değiştirmende sana bağlı olduğu için kötü doğulmaz olunur.