Arkadaşlar Bilgen Air kazasını anlatmaya çalışacağım. @StronkComrade ve @(Ry)Zen'siz olmaz. isteği üzerine bu konuyu açıyorum. Öncelikle konu uzun oldu çünkü hikayeyi biraz yavaştan aldım. Ayrıca yanlışlık yapmamak için baktığım kaynakları da belirteceğim. Umarım beğenirsiniz, iyi okumalar.
Not: İtalik yerler, hikayeden bağımsız olarak gelişen, terimleri anlatan bölümlerdir.
Tarih 6 Şubat 1996. Bilgen Air'in 757'si Dominik Cumhuriyeti'nin Puerto Plata şehrindeydi. 176 Alman yolcu Dominik'ten Frankfurt’a gidecekti fakat gidecekleri uçak mekanik arıza çıkarınca iptal oldu. Apronda yatan Bilgen Air'in 757'si kiralandı ve Frankfurt uçuşu için hazırlıklar başladı. Bilgen Air'in patronu, çalışanlara Frankfurt sonrası İstanbul'a gidebileceklerini ve tatil yapabileceklerini söyledi. Mürettebat sevinçliydi çünkü Dominik'te geçirdikler süre zarfında ailelerini epey özlemişlerdi.
Akşam 23.30. 757 kaptanı Ahmet Erdem kapıdan ayrılmak için ATC izni aldı. 08 nolu pist 757'yi karşıladı.
Uçak koşmaya başladığında kaptan pilot lövyeyi tutup yola bakar, yardımcı pilot ise hız göstergesine bakıp, istenilen hıza ulaşıldığına kaptan pilota haber verir. Kaptan pilot da kendi göstergesinden kontrol eder ve eğer bir sorun yoksa kalkılır. Sorun varsa ise 80 mil'de gelen uyarı sonucunda uçak durdurulur. Çünkü 90 üzerinde uçağın durdurulması imkansızdır.
Yardımcı pilot Aykut Gergin 80 mil uyarısını Ahmer Erdem'e verir. Ahmet Erdem kendi göstergesine baktığında göstergenin çalışmadığını fark eder. Ahmet Erdem, Aykut Gergin'e güvenir ve her şeye rağmen kalkış için sorun olmadığını belirtip 23.42'de kalkışı yapar. İniş takımları kapanır, Ahmet erdem ise saniyeler sonra göstergesinin çalıştığını fark eder. Bir süre sonra ise otomatik pilot devreye sokulur. Aksiyonlu başlayan koşuş, bu gece tek aksiyon olarak kalmayacaktı fakat 2 deneyimli pilotun da bundan haberi yoktu...
Normal şartlar altında bir Boeing 757 havada 170 mille 300 mil arasında bir hızla uçabilir. 170 (flapsiz) milin altında uçağın altından geçen hava akımı uçağı havada tutmaya yetemez ve uçak düşer. yani 170 milin altında uçağı aşağı çeken yer çekimi gücü uçağı yukarı iten hava akımının gücünden fazla olur ve uçak düşer. bu duruma stall denir. 300 milin üstünde ise uçağın aerodinamiği aşırı rüzgara dayanamaz ve uçak parçalanır. bu duruma ise overspeed denir.
Uçak bir süre otomatik pilotta uçtuktan sonra kokpit overspeed uyarısı verdi. Aykut Gergin göstergeye baktı ve 220 mil gördü. 170 ile 300 arasında olduğu için bir sorun yoktu ve ortada overspeed'lik bir durum yoktu. Ahmet kaptan da kendi göstergesine baktı ve hızı 325 mil gördü. Daha sonra göstergenin devresi kapatılıp açıldı. Overspeed hatası ortadan kalktı.
Daha sonra başka bir warning vakası ile karşılaşıldı. Kokpit, uçağın hızı 350'lere yakın gösteriyordu. Ahmet kaptan hangi göstergeye inanacağını şaşırdı. Daha sonra ani bir şekilde hızı düşürme kararı aldılar. Gaz kolları hızı kesmek için geri çekilir çekilmez bu sefer uçak stick-shaker uyarısı verdi. Uçak stall'a girmek üzereydi şimdi de. Aykut Gergin'in göstergesi ise o anda 160 mili göstermeye başladı.
Pilotlar için çok zor bir durumdur. Bir yanda overspeed hatası, diğer yanda stall hatası. Birbirine 2 zıt hata ve dönüşü olmayan hatalar.
O anda uçak tırmanıştadır ve uçağı tekrardan hızlandırmak oldukça zordur. Ahmet Kaptan yardımcısına, önce uçağın burnunu düzeltelim, daha sonra hızlandıralım der. Çünkü böyle yapılırsa hızlanma işi daha kolay ve zahmetsiz hale gelecektir. Yardımcı pilot onaylar ve burun düzeltilmeye çalışırken uçak birden yana doğru saw hareketi çizer ve kendi etrafında dönerek düşmeye başlar.
Ahmet Kaptan yardımcısına gaz kollarını itmesi için tam yetki verir ve gaz kollarına tam takat verilir. Fakat o an yan yatan uçak, okyanusa doğru savrulur.
Ahmet Erdem'in son sözleri ''bir de sunu deneyelim'' olmustur.
176 Alman, 13 Türk mürettebat hayatını kaybeder...
Kara kutu kayıtlarını da dinleyin derim:
Kaynak: Türk Havacılık Tarihinin Pek Bilinmeyen En Büyük Felaketlerinden Biri: 1996 Birgenair Uçak Kazası
Not: İtalik yerler, hikayeden bağımsız olarak gelişen, terimleri anlatan bölümlerdir.
Tarih 6 Şubat 1996. Bilgen Air'in 757'si Dominik Cumhuriyeti'nin Puerto Plata şehrindeydi. 176 Alman yolcu Dominik'ten Frankfurt’a gidecekti fakat gidecekleri uçak mekanik arıza çıkarınca iptal oldu. Apronda yatan Bilgen Air'in 757'si kiralandı ve Frankfurt uçuşu için hazırlıklar başladı. Bilgen Air'in patronu, çalışanlara Frankfurt sonrası İstanbul'a gidebileceklerini ve tatil yapabileceklerini söyledi. Mürettebat sevinçliydi çünkü Dominik'te geçirdikler süre zarfında ailelerini epey özlemişlerdi.
Akşam 23.30. 757 kaptanı Ahmet Erdem kapıdan ayrılmak için ATC izni aldı. 08 nolu pist 757'yi karşıladı.
Uçak koşmaya başladığında kaptan pilot lövyeyi tutup yola bakar, yardımcı pilot ise hız göstergesine bakıp, istenilen hıza ulaşıldığına kaptan pilota haber verir. Kaptan pilot da kendi göstergesinden kontrol eder ve eğer bir sorun yoksa kalkılır. Sorun varsa ise 80 mil'de gelen uyarı sonucunda uçak durdurulur. Çünkü 90 üzerinde uçağın durdurulması imkansızdır.
Yardımcı pilot Aykut Gergin 80 mil uyarısını Ahmer Erdem'e verir. Ahmet Erdem kendi göstergesine baktığında göstergenin çalışmadığını fark eder. Ahmet Erdem, Aykut Gergin'e güvenir ve her şeye rağmen kalkış için sorun olmadığını belirtip 23.42'de kalkışı yapar. İniş takımları kapanır, Ahmet erdem ise saniyeler sonra göstergesinin çalıştığını fark eder. Bir süre sonra ise otomatik pilot devreye sokulur. Aksiyonlu başlayan koşuş, bu gece tek aksiyon olarak kalmayacaktı fakat 2 deneyimli pilotun da bundan haberi yoktu...
Normal şartlar altında bir Boeing 757 havada 170 mille 300 mil arasında bir hızla uçabilir. 170 (flapsiz) milin altında uçağın altından geçen hava akımı uçağı havada tutmaya yetemez ve uçak düşer. yani 170 milin altında uçağı aşağı çeken yer çekimi gücü uçağı yukarı iten hava akımının gücünden fazla olur ve uçak düşer. bu duruma stall denir. 300 milin üstünde ise uçağın aerodinamiği aşırı rüzgara dayanamaz ve uçak parçalanır. bu duruma ise overspeed denir.
Uçak bir süre otomatik pilotta uçtuktan sonra kokpit overspeed uyarısı verdi. Aykut Gergin göstergeye baktı ve 220 mil gördü. 170 ile 300 arasında olduğu için bir sorun yoktu ve ortada overspeed'lik bir durum yoktu. Ahmet kaptan da kendi göstergesine baktı ve hızı 325 mil gördü. Daha sonra göstergenin devresi kapatılıp açıldı. Overspeed hatası ortadan kalktı.
Daha sonra başka bir warning vakası ile karşılaşıldı. Kokpit, uçağın hızı 350'lere yakın gösteriyordu. Ahmet kaptan hangi göstergeye inanacağını şaşırdı. Daha sonra ani bir şekilde hızı düşürme kararı aldılar. Gaz kolları hızı kesmek için geri çekilir çekilmez bu sefer uçak stick-shaker uyarısı verdi. Uçak stall'a girmek üzereydi şimdi de. Aykut Gergin'in göstergesi ise o anda 160 mili göstermeye başladı.
Pilotlar için çok zor bir durumdur. Bir yanda overspeed hatası, diğer yanda stall hatası. Birbirine 2 zıt hata ve dönüşü olmayan hatalar.
O anda uçak tırmanıştadır ve uçağı tekrardan hızlandırmak oldukça zordur. Ahmet Kaptan yardımcısına, önce uçağın burnunu düzeltelim, daha sonra hızlandıralım der. Çünkü böyle yapılırsa hızlanma işi daha kolay ve zahmetsiz hale gelecektir. Yardımcı pilot onaylar ve burun düzeltilmeye çalışırken uçak birden yana doğru saw hareketi çizer ve kendi etrafında dönerek düşmeye başlar.
Ahmet Kaptan yardımcısına gaz kollarını itmesi için tam yetki verir ve gaz kollarına tam takat verilir. Fakat o an yan yatan uçak, okyanusa doğru savrulur.
Ahmet Erdem'in son sözleri ''bir de sunu deneyelim'' olmustur.
176 Alman, 13 Türk mürettebat hayatını kaybeder...
Kara kutu kayıtlarını da dinleyin derim:
Kaynak: Türk Havacılık Tarihinin Pek Bilinmeyen En Büyük Felaketlerinden Biri: 1996 Birgenair Uçak Kazası
Son düzenleme:
