İyilik gerçek mi? Yoksa çıkar ilişkisi mi?

Tanrı_Misafiri · 1 Haziran 2022

468113 dedi:
Çıkar ilişkisi olsa ne fark eder ki.

Eğer çıkar ilişkisi ise iyilik ve kötülük kavramları aslında sadece bir yanılsamadan ibaret olur.

FlyingHopes · 2 Haziran 2022

Ödül/ceza kavramı var olduğu sürece iyilik diye bir şeyin varlığı kanıtlanamaz tam olarak, bu sadece vicdanı ve içimizdeki duyguları rahatlatıp kendimizi ve etrafımızı iyi bir düzlemde olmasını sağlar.

KadirCe · 2 Haziran 2022

Tam anlamıyla karşılık beklemediğiniz bir şey iyiliktir. Bugün sen beni gör yarın ben seni görürüm tarzı bir yaklaşımla iyilik yapıyor olmazsınız. Sevap kazanmak için iyilik yapmamız da aynı ölçüde. Yaptıktan sonra dönüp arkana bakmayacaksın.

Veya iyilik yapan kişi açısından da değerlendirmek gerekir. Bir söz var az veren candan çok veren maldan diye. Karşınızdaki kişinin size ettiği iyiliği beğenmeyebilirsiniz ama belki de o kişi o iyiliği tüm imkanlarını zorlayarak yapmıştır. Bu durumda da nankörlük durumu ortaya çıkar.

Bir örnek de hayvanlarda vereyim. Sokaktan bir kedi köpek alıp sahiplenmek mi gerçek iyiliktir yoksa pet shoptan cins bir hayvan alıp beslemek mi? Kendimize itiraf etmemiz gerekirse pek çok iyiliği çıkarımız gereği yapıyoruz. Çıkarımız yoksa kimsenin suratına bakmıyoruz.

Tanrı_Misafiri · 2 Haziran 2022

KadirCe dedi:
Tam anlamıyla karşılık beklemediğiniz bir şey iyiliktir. Bugün sen beni gör yarın ben seni görürüm tarzı bir yaklaşımla iyilik yapıyor olmazsınız. Sevap kazanmak için iyilik yapmamız da aynı ölçüde. Yaptıktan sonra dönüp arkana bakmayacaksın.

Veya iyilik yapan kişi açısından da değerlendirmek gerekir. Bir söz var az veren candan çok veren maldan diye. Karşınızdaki kişinin size ettiği iyiliği beğenmeyebilirsiniz ama belki de o kişi o iyiliği tüm imkanlarını zorlayarak yapmıştır. Bu durumda da nankörlük durumu ortaya çıkar.

Bir örnek de hayvanlarda vereyim. Sokaktan bir kedi köpek alıp sahiplenmek mi gerçek iyiliktir yoksa pet shoptan cins bir hayvan alıp beslemek mi? Kendimize itiraf etmemiz gerekirse pek çok iyiliği çıkarımız gereği yapıyoruz. Çıkarımız yoksa kimsenin suratına bakmıyoruz.

Mesele de bu zaten. Yapmak zorunda olmadığınız halde bir iyilik yaptınız diyelim. Yaptığınız iyilikten kimsenin haberi yok ve olmayacak da. Ve bu iyilikten hiçbir kazancınız olmayacak. Mümkün değil.

Bu iyiliği yaptığınızı kendiniz biliyorsunuz. İyilik yapmak sizi vicdanen de olsa rahatlatacağı için bu iyiliği yapma yolunu seçtiniz. Yaptığınız iyiliğin ödülü kendinizi iyi hissetmek oldu. Ödülünüzü aldınız. Ya da yaptığınız iyilik sizi vicdanen rahatlatmadıysa [bunu size yanlış gelse de toplumun kabul ettiği doğrular ışığında yaptıysanız (örneğin bir seri katili infaz etmek gibi...)] yaptığınız iyiliği toplumdan kabul görme umuduyla yaptınız, ve istediğiniz oldu. Yine ödülünüzü aldınız.

Yani herhangi bir şekilde ödüllendirilmediğimiz bir iyilik yapamıyoruz. Her halükârda bir ödül alıyorsunuz. Yine de buna çıkar ilişkisi olmayan iyilik vardır diyebilir misiniz? Sonuçta manevi tatmin sağlıyor...

KadirCe · 2 Haziran 2022

Tanrı_Misafiri dedi:
Mesele de bu zaten. Yapmak zorunda olmadığınız halde bir iyilik yaptınız diyelim. Yaptığınız iyilikten kimsenin haberi yok ve olmayacak da. Ve bu iyilikten hiçbir kazancınız olmayacak. Mümkün değil.

Bu iyiliği yaptığınızı kendiniz biliyorsunuz. İyilik yapmak sizi vicdanen de olsa rahatlatacağı için bu iyiliği yapma yolunu seçtiniz. Yaptığınız iyiliğin ödülü kendinizi iyi hissetmek oldu. Ödülünüzü aldınız. Ya da yaptığınız iyilik sizi vicdanen rahatlatmadıysa [bunu size yanlış gelse de toplumun kabul ettiği doğrular ışığında yaptıysanız (örneğin bir seri katili infaz etmek gibi...)] yaptığınız iyiliği toplumdan kabul görme umuduyla yaptınız, ve istediğiniz oldu. Yine ödülünüzü aldınız.

Yani herhangi bir şekilde ödüllendirilmediğimiz bir iyilik yapamıyoruz. Her halükârda bir ödül alıyorsunuz. Yine de buna çıkar ilişkisi olmayan iyilik vardır diyebilir misiniz? Sonuçta manevi tatmin sağlıyor...

İyilik kişiyi vicdanen rahatlatacağı için yapılıyorsa zaten çıkar ilişkisi en başından kuruluyor ve iyilik şüpheye düşüyor. İyiliği vicdanı rahatlatmak için değil Allah emrettiği için yapmanız gerekiyor. Hani derler ya Allah için yap. Yani bunu inandığınız değer olarak da değiştirebilirsiniz. Karma, güneş, ateş.. Yani evreni hangi düzenin var ettiğini düşünüyorsanız o istediği için iyilik yapıyor olmalısınız.
Kuranda başka rabler edinmeyin der pek çok yerde. İşte orada sadece taştan yapılan heykelleri putları söylemez. Siz bir iyiliği bir insandan karşılık göreceğinizi umarak yapıyorsanız o an o insanı rab ediniyorsunuz. Veya bir iyiliği cennete gireceğim diye yapıyorsanız cenneti kendinize rab ediniyorsunuz.
Ödüllendirilmek meselesi sizin bu noktadaki bakış açınızla alakalı. Ödül almak başka bir şey ödül istemek başka bir şey. Her gün yapmak zorunda olduğunuz bir şeyi yapmak sizi onore eder mi? Mesela her gün işe gidip size verilen görevleri yapmak size bir ödül müdür? Yoksa yapmanız gereken bir rutin midir? İyilik ödevdir. Her insanın yapması gereken asli görevidir. Burada amacınız ödül almak ise o an o iyiliği yapıp alacağınız mükafatı düşünüyorsunuz. Ama amacınız görevinizi tamamlamak ise içinizde görevinizi tamamlamış olmanın rahatlığı oluyor. Diğer türlü iyilik sonucu elde ettiğiniz menfaati rahatlık zannediyorsunuz. Burada siz diye yazdım aslında sizi kastetmiyorum. Yanlış anlaşılma olmasın.

Cruslan · 2 Haziran 2022

Çıkar içindir. Hiçbir şey beklemeyen birisi bile bir çıkar içerisinde o iyiliği yapar. "Allah rızası" bile o kişi için bir çıkardır.

Tanrı_Misafiri dedi:
Mesele de bu zaten. Yapmak zorunda olmadığınız halde bir iyilik yaptınız diyelim. Yaptığınız iyilikten kimsenin haberi yok ve olmayacak da. Ve bu iyilikten hiçbir kazancınız olmayacak. Mümkün değil.

Bu iyiliği yaptığınızı kendiniz biliyorsunuz. İyilik yapmak sizi vicdanen de olsa rahatlatacağı için bu iyiliği yapma yolunu seçtiniz. Yaptığınız iyiliğin ödülü kendinizi iyi hissetmek oldu. Ödülünüzü aldınız. Ya da yaptığınız iyilik sizi vicdanen rahatlatmadıysa [bunu size yanlış gelse de toplumun kabul ettiği doğrular ışığında yaptıysanız (örneğin bir seri katili infaz etmek gibi...)] yaptığınız iyiliği toplumdan kabul görme umuduyla yaptınız, ve istediğiniz oldu. Yine ödülünüzü aldınız.

Yani herhangi bir şekilde ödüllendirilmediğimiz bir iyilik yapamıyoruz. Her halükârda bir ödül alıyorsunuz. Yine de buna çıkar ilişkisi olmayan iyilik vardır diyebilir misiniz? Sonuçta manevi tatmin sağlıyor...

Öyle bir dünya yok. Böyle bir senaryonun oluşma ihtimali yok.

Tanrı_Misafiri · 2 Haziran 2022

Cruslan dedi:
Çıkar içindir. Hiçbir şey beklemeyen birisi bile bir çıkar içerisinde o iyiliği yapar. "Allah rızası" bile o kişi için bir çıkardır.

Öyle bir dünya yok. Böyle bir senaryonun oluşma ihtimali yok.

Sadece örnek vermiştim...
Siz bana oluşma ihtimali olan çıkarsız bir senaryo söyleyin ben de bir çıkar bulayım o zaman

KadirCe dedi:
İyilik kişiyi vicdanen rahatlatacağı için yapılıyorsa zaten çıkar ilişkisi en başından kuruluyor ve iyilik şüpheye düşüyor. İyiliği vicdanı rahatlatmak için değil Allah emrettiği için yapmanız gerekiyor. Hani derler ya Allah için yap. Yani bunu inandığınız değer olarak da değiştirebilirsiniz. Karma, güneş, ateş. Yani evreni hangi düzenin var ettiğini düşünüyorsanız o istediği için iyilik yapıyor olmalısınız.
Kuranda başka rabler edinmeyin der pek çok yerde. İşte orada sadece taştan yapılan heykelleri putları söylemez. Siz bir iyiliği bir insandan karşılık göreceğinizi umarak yapıyorsanız o an o insanı rab ediniyorsunuz. Veya bir iyiliği cennete gireceğim diye yapıyorsanız cenneti kendinize rab ediniyorsunuz.
Ödüllendirilmek meselesi sizin bu noktadaki bakış açınızla alakalı. Ödül almak başka bir şey ödül istemek başka bir şey. Her gün yapmak zorunda olduğunuz bir şeyi yapmak sizi onore eder mi? Mesela her gün işe gidip size verilen görevleri yapmak size bir ödül müdür? Yoksa yapmanız gereken bir rutin midir? İyilik ödevdir. Her insanın yapması gereken asli görevidir. Burada amacınız ödül almak ise o an o iyiliği yapıp alacağınız mükafatı düşünüyorsunuz. Ama amacınız görevinizi tamamlamak ise içinizde görevinizi tamamlamış olmanın rahatlığı oluyor. Diğer türlü iyilik sonucu elde ettiğiniz menfaati rahatlık zannediyorsunuz. Burada siz diye yazdım aslında sizi kastetmiyorum. Yanlış anlaşılma olmasın.

İlk olarak ben kendimi ateist olarak tanımlıyorum. Yani yaptığım iyiliklerin(!) benim için herhangi bir yaratıcıyla uzaktan yakından ilgisi yok.
Sizin verdiğiniz örnekler bir şekilde "Allah için" vs. Ucunda cennet ya da cehennem var. Bir ödül ya da ceza...

KadirCe dedi:
Yani bunu inandığınız değer olarak da değiştirebilirsiniz. Karma, güneş, ateş. Yani evreni hangi düzenin var ettiğini düşünüyorsanız o istediği için iyilik yapıyor olmalısınız.

Bu düşünceniz de aynı kapıya çıkıyor. Sonuçta bir "şey" için iyilik yapıyorsunuz. İnancınız uğruna iyilik yapmak sizi ruhen doyurmaz mı? Hiçbir şey uğruna iyilik yapsanız da bunun size verdiği tatmin duygusu var.

Ancak benim bahsettiğim şey tanrı uğruna olsun ya da olmasın bir şekilde iyilik yapınca vicdanın rahatlıyorsa, kendini iyi hissediyorsan bunlar bile yaptığın iyilikten elde ettiğin bir çıkardır. Bu yüzden birçok insan gibi tamamen çıkarsız bir iyiliğin olmadığını düşünüyorum. Ve bu yüzden iyilik ve kötülük benim düşünceme göre tamamen yanılsamadan ibaret.

KadirCe · 2 Haziran 2022

Tanrı_Misafiri dedi:
İlk olarak ben kendimi ateist olarak tanımlıyorum. Yani yaptığım iyiliklerin(!) benim için herhangi bir yaratıcıyla uzaktan yakından ilgisi yok.

Ön soru olarak; sizi iyilik yapmaya sevk eden temel düşünce nedir? Ve sizi kötülük yapmaktan alıkoyan temel düşünce nedir?

Tanrı_Misafiri · 2 Haziran 2022

KadirCe dedi:
Ön soru olarak; sizi iyilik yapmaya sevk eden temel düşünce nedir? Ve sizi kötülük yapmaktan alıkoyan temel düşünce nedir?

Beni iyiliğe iten şey tabii ki vicdanımı rahatlatmak. İşte bu duyguyu ortadan kaldırmak istiyorum...

Cruslan · 2 Haziran 2022

KadirCe dedi:
Ön soru olarak; sizi iyilik yapmaya sevk eden temel düşünce nedir? Ve sizi kötülük yapmaktan alıkoyan temel düşünce nedir?

Toplumsal fayda. Hayat koşullarının herkes için artması birçok yönden elimi güçlendirir. Kazanç ise refah olur.

İyilik gerçek mi? Yoksa çıkar ilişkisi mi?

Ayrıntılı düzenleme

Tanrı_Misafiri

Decapat

FlyingHopes

Hectopat

KadirCe

Hectopat

Tanrı_Misafiri

Decapat

KadirCe

Hectopat

Cruslan

Gigapat

Tanrı_Misafiri

Decapat

KadirCe

Hectopat

Tanrı_Misafiri

Decapat

Cruslan

Gigapat

Benzer konular

Yeni konular

Yeni mesajlar

Gizliliğinize önem veriyoruz