Ön yargılı olmak gerekli midir?

İnsan, birçok olayla karşılaştığında, herhangi bir deneyim sahibi olmamasına rağmen, iyi veya kötü yönde bir fikre sahip olur. Bu fikir, bazen kişiye yarar sağlayabilirken bazen de fazlasıyla zarar verebilir. Peki, bu fikrin var olması önemli midir? Örneğin, bir insanın karşısındaki kişinin hal ve hareketlerine, kılık kıyafetine göre, o bireyin kişiliği ve özellikleri hakkında önceden fikir sahibi olması gerekli midir? Yoksa bu fikir, oluşması kötü ve kabul edilemez mi?

Gerekli değil. Kötü bir şey.

Hocam ön yargı her zaman 2. Planda olsun bazı durumlarda sizin işinize yarar her zaman kötü bir şey değildir.

Ön yargılı olursanız kişinin ne kadar iyi yönünü görürseniz görün yine de fikriniz zor değişir. Bence gerekli değil.

Soru yanlış anlaşılmış gibi. Kötü yönden kişiye karşı "iğrenme" şeklinde tabir edilebilecek bir önyargıdan bahsetmiyorum. Her konuda olan önyargıdan bahsediyorum. Ne kadar "ikinci planda olsun", "kötü bir şeydir, yapmayın" tarzı cümleler ile inkar edilse de, beynin her zaman bir köşesinde var olmaya devam edecek bir olgudur.

Bu olgunun varlığına kucak açılmalı mı? Yoksa doğamızda olan bu olguya karşı direnilmeli mi?

Fikop dedi:

Bu olgunun varlığına kucak açılmalı mı? Yoksa doğamızda olan bu olguya karşı direnilmeli mi?

Genişletmek için tıkla...

Bu olgu üzerine düşünmelisin, beynin zaten veriyor uyarıyı.

Ön yargı günümüz toplumunda kesinlikle gerekli bir dürtüdür, ancak her zaman bu dürtüyle hareket etmek doğru değildir.

Örneğin, içinizden bir ses karşınızdaki insanın sorunlu, tekinsiz biri olduğunu söylüyorsa, bu kişiye katil muamelesi yapmayın ama bu ihtimali her zaman aklınızın bir köşesinde tutun.

Gözlem ve Analiz ile bir kişi hakkında düşünceye varabilmek önemli bir yetenektir. Önyargı ve bu bahsettiğim yetenek arasında büyük bir fark var. Önyargı, hiçbir dayanak olmadan bir kişi hakkında vardığın düşüncelerdir. Dayanak olmadan hiçbir şekilde fikir söyleyemezsin. Referans olmadan bir doğru çizemezsin. Ben bu yüzden bu yeteneği önyargı diye nitelendirmeyi doğru bulmuyorum.

Soruna gelecek olursam evet bir kişi hakkında "analitik varsayımlar" yürütmeyi bilmek gereklidir.

Emrecngz dedi:

Ön yargı günümüz toplumunda kesinlikle gerekli bir dürtüdür, ancak her zaman bu dürtüyle hareket etmek doğru değildir.

Örneğin, içinizden bir ses karşınızdaki insanın sorunlu, tekinsiz biri olduğunu söylüyorsa, bu kişiye katil muamelesi yapmayın ama bu ihtimali her zaman aklınızın bir köşesinde tutun.

Genişletmek için tıkla...

Haklısınız, ön yargıya göre hareket etmek insanı akıl ve mantıktan yoksun bir davranış sergilemesine neden olabilir.

Benim merak ettiğim konu, günümüzde (ya da ben fazlasıyla rastladığım için) ağızlarda gezen "Ön yargılarınızdan kurtulun!" tarzındaki sözde tavsiyelerin gerçekten doğru olup olmadığıdır. Yukarıda da belirttiğim gibi, içimizde bulunan bir "ön savunma sistemi" olarak adlandırabileceğimiz bazı dürtülerimiz arasında yer alan bu olgudan nasıl kurtulabiliriz? Veya bu olguyu nasıl kötü bir kavram olarak nitelendirebiliriz?

Iori Yagami dedi:

Gözlem ve Analiz ile bir kişi hakkında düşünceye varabilmek önemli bir yetenektir. Önyargı ve bu bahsettiğim yetenek arasında büyük bir fark var. Önyargı, hiçbir dayanak olmadan bir kişi hakkında vardığın düşüncelerdir. Dayanak olmadan hiçbir şekilde fikir söyleyemezsin. Referans olmadan bir doğru çizemezsin. Ben bu yüzden bu yeteneği önyargı diye nitelendirmeyi doğru bulmuyorum.

Soruna gelecek olursam evet bir kişi hakkında "analitik varsayımlar" yürütmeyi bilmek gereklidir.

Genişletmek için tıkla...

Evet, önyargı gözlem ve analiz yapılmadan, yani sınırlı veriye dayanarak tamamen içgüdülerle yapılan bir eylemdir. Dayanağı olmadan demek bence doğru değil. İnsanlar deneyimlerine dayanarak hayatlarını inşa ederler. Söylediklerinizi bir çocuk için kabul edebilirim, ancak yetişkin bir birey için ne yazık ki kabul edemem. Olgun bir birey yaşadıklarına ve gördüklerine dayanarak hemen bir fikir, yani önyargı, oluşturabilir. Bunu dışarıdan bakınca düşünmeden yapıyormuş gibi görebiliriz, ancak aslında beyninde yatan anıları tarayarak bir sonuca varır.

ZCPS21 dedi:

Bu olgu üzerine düşünmelisin, beynin zaten veriyor uyarıyı.

Genişletmek için tıkla...

Bu cümlenizi biraz daha açabilir misiniz?

Fikop dedi:

Evet, önyargı gözlem ve analiz yapılmadan, yani sınırlı veriye dayanarak tamamen içgüdülerle yapılan bir eylemdir. Dayanağı olmadan demek bence doğru değil.

Genişletmek için tıkla...

Önyargı arkası boş ya da yetersiz dayanaklardan ortaya çıkar. Bir insanın sadece kıyafetine bakarak onun maddi durumunu tahmin etmek önyargıdır ama hem kıyafetine hem konuşmasına hem hal ve hareketlerine hem de kültürel zenginliğine bakarak maddi durumunu tahmin etmek analitik varsayımdır. Önyargı aceleci bir analitik varsayımdır.

Fikop dedi:

İnsanlar deneyimlerine dayanarak hayatlarını inşa ederler. Söylediklerinizi bir çocuk için kabul edebilirim, ancak yetişkin bir birey için ne yazık ki kabul edemem. Olgun bir birey yaşadıklarına ve gördüklerine dayanarak hemen bir fikir, yani önyargı, oluşturabilir. Bunu dışarıdan bakınca düşünmeden yapıyormuş gibi görebiliriz, ancak aslında beyninde yatan anıları tarayarak bir sonuca varır.

Genişletmek için tıkla...

Dediğiniz hemen önyargı bildirme durumu refleksif bir analitik varsayım yürütmektir. Bir durum olmuştur sen onun bir benzerini geçmişte yaşamışsındır, bu durumda beynin hemen sana o anki olayların sonuçlarını hatırlatır. Kapsamlı düşünerek ulaşılan her sonuç analitik varsayım kapsamına girer. Bu işlem çok hızlı işlediği için önyargı zannedersin ama durum farklıdır. Buna önyargı demek doğru değil.