Özgür müyüz?

Özgürlük sorumluluk gerektirir. Yaşadığın ülke, doğduğun aile, yetiştiğin çevre fark etmeksizin. Bu hayatta ne kadar sorumluluk alıp üstesinden gelebiliyorsan o kadar özgürsündür. Koşullar diğerlerine ve başka zamanlara göre daha zor, kolay ya da farklı olsun bu değişmez. Çünkü, özgürlük kimine göre zenginlik, kimine göre içinde bulunduğu durumdan çıkmak, kimine göre sınırsızca hareket edebilmektir. İşte bunları yapabilmenin de bu dünyanın bir gerçeği olarak bir bedeli yani sorumluluğu vardır. Bu yüzden özgürlük, sorumluluktur. Nitekim en basit örneğiyle, insan doğa durumunda hayatta kalabilmek için avlanmak, toplamak ya da ekmek zorundadır . Bunları yapmazsa hayatını idame ettiremeyecektir. Yani hayatta kalması onun için bir özgürlüktür. Bir başka dönemde ise insan çok daha az eforla ve emekle artık karnını doyurmak için bu denli uğraşmasına gerek kalmayacaktı ama bu duruma gelinirken bir serüven atlatıldı ya da sadece bir kişi bile aldığı sorumlulukla bizi biraz daha özgürleştirdi. Tarih böyle hikayelerle doludur.​